6 Şubat’ta meydana gelen, iki büyük depremin merkez üssü olan, birçok binanın yerle bir olduğu ve binlerce insanında can verdiği Kahramanmaraş'la ilgili ortaya çıkan detay bu kadarda olmaz dedirtiyor. İçişleri Bakanlığı'na bağlı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), depremlerin merkez üssü Kahramanmaraş’ı 2020’de, "İl Afet Risk Azaltma Planı Projesi"nde pilot şehir seçmişti. O yıllarda deprem ihtimali taşıyan Kahramanmaraş'ta, AFAD tarafından hazırlanan İl Afet Risk Azaltma Planı (İRAP) kapsamında, şehrin risk haritası çıkartıldı. Plana ilişkin raporda, Kahramanmaraş bölgesindeki deprem, taşkın, heyelan, kaya düşmesi ve diğer afetlere ilişkin değerlendirmelere de yer verildiği görüldü. Ayrıca rapor, bölge halkının deprem tehlikesinden habersiz olduğu ve olası bir deprem durumunda kayıpların ne kadar fazla olacağının haberini çok önceden veriyordu. Bunun yanı sıra raporda 7,5’lik bir deprem senaryosuna da yer verildi ve böyle bir durumda en çok etkilenecek bölgeler haritalandırıldı.
BAZI ALANLARIN ÇOK ZAYIF ZEMİNLER ÜZERİNE İNŞA EDİLDİĞİ BELİRTİLİYOR
Raporda bölgedeki deprem riskine ilişkin şu değerlendirmelere yer veriliyor; "Kahramanmaraş yöresi ve çevresi, tektonik yapısı bakımından sismik aktivitesi yüksek olan birinci derecede deprem bölgesi içinde kalmaktadır. Bölge, diriliğini koruyan Doğu Anadolu Fayı ile Ölü Deniz Fayı’nın etkisi altındadır. Bu faylarda 200 yıllık bir enerji birikiminin olduğu ve sismik olarak oldukça yüksek bir potansiyel tehlikenin bulunduğu anlaşılmaktadır. Aynı zamanda fayların henüz disloke olmayan segmentlerinin Kahramanmaraş yakınında yer alması bu kesimde risk derecesini arttırmaktadır. Doğu Anadolu Fayı ile Ölü Deniz Fayı’nın Kahramanmaraş’ın hemen güneyinde karşılaşmaları ve kollara ayrılarak büklüm yapmaları, olması muhtemel büyük magnitüdlü depremlerin episantr alanını oluşturabilir. Bu da riski ve oluşacak hasar derecesini artıracağı endişesini doğurmaktadır. Bunun yanında yerleşmelerin büyük çoğunluğunun çok zayıf zeminler üzerinde yer alması bu endişeyi daha da kuvvetlendirmektedir.
GÖLBAŞI-TÜRKOĞLU SEGMENTİ
Kahramanmaraş ve çevresinde etkili olabilecek en önemli segment olan Gölbaşı-Türkoğlu segmenti ise 500 yılı aşkın süredir büyük bir deprem üretmeyen sismik boşluk konumunda bulunmaktadır. Risk analiz çalışmalarında AFAD-RED programı kullanılarak üretilmiş Kahramanmaraş ilini etkileyebilecek MW: 7.5 büyüklüğündeki senaryo kullanılmıştır. Senaryo hazırlanırken şehri etkileyebilecek en büyük deprem ve geçmişte yaşanmış en büyük deprem, bölgedeki aktif fayın üretebileceği en büyük deprem, fay uzunluğu büyüklük ilişkisi gibi bilgiler kullanılmıştır.
RİSK ANALİZİ SONUÇLARI
AFAD-RED risk analizi sonuçları Kahramanmaraş il geneli ve ilçeler bazında sıralanıyor. Bu sonuçlardan bazıları şöyle: Bahçelievler Mahallesi ve yakın çevresindeki mahalleler (Stadyum civarı, Eski Maraş): Olası büyük bir deprem durumunda, bahse konu alanın neredeyse tamamının etkileneceği ve sıvılaşma etkilerinin belirgin şekilde görüleceği öngörülmüş, özel hastanelerin bu bölgede bulunmasının da bölge açısından önemli olduğu vurgulanmıştır.
SÜMBÜLLÜ VE AĞCALI YOLLARININ HEYELAN BÖLGESİNDE BULUNMASI SEBEBİYLE ÇÖKMELER GERÇEKLEŞMEKTEDİR
Tekerek yolu güneyi, Üniversite Kavşağı civarı (Sümbüllü ve Ağcalı Deresi çevresi): Bölge, nüfus yoğunluğunun ve yüksek katlı yeni yapıların fazla olduğu bir alan durumundadır. Özel okullar bu bölgede yoğunlaşmış vaziyettedir. Sümbüllü ve Ağcalı yollarının heyelan bölgesinde bulunması sebebiyle çökmeler gerçekleşmektedir.
Doğukent yolu güney: Belirtilen bölge imara açılmış olup yapılaşma yoğunluğu düşüktür.
Pazarcık ve Narlı: Kartalkaya Barajı’nın da yer aldığı bölgede olası büyük bir deprem gerçekleşmesi durumunda, bölgenin neredeyse tamamının depremden etkileneceği öngörülmektedir.
Türkoğlu: Olası büyük bir deprem gerçekleşmesi durumunda, bölgenin neredeyse tamamının etkileneceği öngörülmektedir. Tehlikeli madde üreten dolum tesisi bölgede yer almaktadır.
Kahramanmaraş geneli ovalık kesim: Olası büyük bir deprem gerçekleşmesi durumunda, bölgenin neredeyse tamamının etkileneceği öngörülmektedir. Sanayi tesislerinin tamamı, Şehir hastanesi, KSÜ Karacasu kampüsü, enerji hatları ile tehlikeli madde üreten tesisler de bu bölgede yer almaktadır. Önemli kentsel çalışma alanları ile sosyal donatı alanlarının bölgede yer seçmiş olması, bölgeyi kritik öneme sahip hale getirmektedir.
Kahramanmaraş geneli: Olası büyük bir deprem gerçekleşmesi durumunda şehrin büyük bir kısmının etkileneceği öngörülmektedir. Expo 2023 alanının zayıf bir zemin üzerine kurulu olması ve şehrin 3 ana girişindeki ulaşımın köprülerle sağlanması, bu bölgelerin yapı güvenliğinin kontrolünü önemli hale getirmektedir.
Adana ve Kayseri yolu girişlerindeki köprülerin yapım yılının eski olması dezavantaj oluşturmaktadır. Ancak Gaziantep yolu girişindeki köprünün yapım yılının yeni olması avantajlı bir durum olarak değerlendirilmektedir."
