Türkiye doğusundan batısına deprem riski taşıyan, tarih boyunca birçok depremin yaşandığı coğrafi bir bölgede yer alıyor. Yakın geçmiş dönemde yaşanan İzmir, Elazığ, Van, Düzce, Kocaeli, Bingöl, Erzincan depremlerinin ardından, tarih 6 Şubat’ı gösterdiğinde Kahramanmaraş merkezli 11 ilde arka arkaya şiddetli depremler meydana geldi. Dünyada eşi benzeri görülmemiş depremler 11 ili etkiledi ve 50 bini aşkın can kaybına sebebiyet verdi. Yüz yıllar önce de çok sayıda depremlerin yaşandığı ve bu sebeple ‘Kara Maraş’ olarak adlandırılan Kahramanmaraş’ta 6 Şubat depremlerinde şehrin 3’te 1’lik bölümü yok oldu.

TARİH TEKERRÜRDEN İBARETTİR

Tarih boyunca yaşanan depremlerin nerede ve ne zaman olduğu bellidir. Kahramanmaraş, Hatay, Gaziantep, Adıyaman, Elazığ gibi deprem riskli şehirler tarih boyunca birçok defa sallanmış ve belirli zaman aralıklarıyla aynı bölgelerde depremler meydana gelmiştir. Yapılan araştırmalar doğrultusunda 6 Şubat depremlerinin yaşandığı Kahramanmaraş, tarihte çok büyük depremler yaşamış ve şehir tamamen yıkıma uğramıştır. Depremlerin tarihi 1000 yıl öncesine dayanıyor ve bu sebeple ‘Tarih tekerrürden ibarettir’ sözü yeniden anlam kazanıyor. 1114, 1513 ve 1795 yıllarında Maraş merkezli gerçekleşen tarihi depremler tıpkı 6 Şubat’ta ki gibi birçok ilden hissedilmiş ve can kayıplarına sebep olmuştur. Kahramanmaraş’ı, ‘Kara Maraş’ yapan o depremlerin ilki 1114’te gerçekleşti;

1114: BÜYÜK YIKIM

Araştırmalara göre 29 Kasım 1114’te sabah saatlerinde gerçekleşen 1114 depreminde kayalar yarıldı, dağlar ve tepeler ağaç gibi sallandı. Evler birkaç saniye de kül ufak oldu. Enkaz altında kalıp, yardım isteyenlere yardım edilmedi çünkü şehirde yaşayan kimse kalmadı. Kaynaklar, Maraş’ın tamamen toprak altında kaldığını ve yaklaşık 40 bin kişinin öldüğünü yazar. O tarihlerde nüfus sayısının fazla olmadığı düşünülürse 40 bin, çok ciddi bir rakamdır. 1114’te yaşanan ve ‘Büyük Yıkım’ olarak adlandırılan depremler Maraş’ın yanı sıra Elbistan, Kozan, Misis, Adıyaman, Araban, Urfa, Antakya, Harran, Halep gibi çevre illerde de yıkıma yol açmıştır. Dönemin tarihini yazan Urfalı Mateos 1114 depremiyle ilgili, “Dağlarla tepeler şiddetle çınladı. Onlar canlı hayvanlar gibi şiddetli ses çıkardılar. Dağların sesi, kulaklarda bir ordunun çıkardığı gürültüyü andırıyordu. Herkes kendi hayatından ümidini kesti ve kıyamet gününün geldiğini hissetti. Çünkü tam bir kıyamet gününü andıran bir hâl vardı” demiştir.714115Image1

1513 DEPREMİ: 6 ŞUBAT DEPREMİYLE AYNI FAY KIRIĞI ÜZERİNDE OLUŞTU

28 Mart 1513’de merkez üssü Maraş olan 7.4 büyüklüğündeki deprem Doğu Anadolu Fay Hattı üzerinde gerçeklemiştir. Dulkadiroğlu Beyliği’nin başkenti Elbistan ve yakınlarında büyük yıkıma yol açan deprem etkisini Kahire’de de hissettirmiştir. Osmanlı Padişahı 'in depremin gerçekleştiği dönemde Tarsus, Adana ve Malatya kazalarının depremle neredeyse tamamen yıkılmasını gördüğü, tarih kitaplarında yazmaktadır. 1513’te gerçekleşen deprem, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en büyük depremi olarak tarihe geçen 6 Şubat depremleriyle aynı fay kırığı üzerinde oluştuğu tespit edildi.0x0-kahramanmaras-ve-cevresini-yikan-tarihi-depremler-1676148431093

1795: ŞEHİR TAMAMEN YIKILDI

29 Kasım 1795’de sabah saatlerinde, Maraş büyük bir depremle sarsıldı. Kaynaklar depremin süresini 3 dakika olarak vermektedir. Depremde Maraş’ın dörtte üçü harap olmuş, kale burçları, dükkânlar, han ve evlerin hemen hemen tamamı yıkılmış ve camiler çökmüştü. Depremin yıkım tablosu o kadar büyük ki, insanlar, “Maraş’ta bundan sonra ezan ve Kur’an okunabilecek mi?’ diye düşünmeye başlamış.

Haber: Eyüp Kağan Atlı

Editör: Didem Kayabaşı