6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen ve 11 ili etkileyen depremlerin merkez üssü Kahramanmaraş'ta, felaketin ikinci yıl dönümü çeşitli anma programlarıyla yad ediliyor. Anma etkinlikleri kapsamında, Azerbaycan Hükümeti’nin destekleriyle yeniden ayağa kaldırılan Azerbaycan Caddesi’nde önemli bir basın toplantısı düzenlendi. Toplantıya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hamza Dağ, Kahramanmaraş Valisi Mükerrem Ünlüer, AK Parti Milletvekilleri, MKYK Üyeleri ve belediye başkanları katıldı.
ŞEHİRLERİMİZİ VE HAYATI YENİDEN İNŞA ETMEK ÜZERE YOLUMUZA DEVAM EDİYORUZ
Kahramanmaraş merkezli depremlerin 11 ili, 124 ilçeyi ağır bir şekilde etkilediğini ve yıkıma uğrattığını belirten Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan; “Depremde 53 binden fazla canımızı yitirdik, 107 binden fazla vatandaşımız yaralandı. Hayatını kaybeden vatandaşlarımıza bir kez daha Allah'tan rahmet, ailelerine sabırlar diliyorum. Bu büyük acının içinde bizi ayakta tutan en önemli şey milletimizin eşsiz dayanışması oldu, adeta yüzyılın dayanışması örneğini gösterdik. Devletimiz, Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde ilk andan itibaren tüm imkanlarını seferber etti. Türk milleti tek yürek oldu. Bakanlıklarımız ve ilgili kurumların yanı sıra belediyelerimiz, sivil toplum kuruluşlarımız, gönüllülerimiz, devletimizin tüm kurumları büyük bir seferberlik başlattı. O kara günde millet olarak nasıl tek bir vücut olduysak bugün de aynı birlik ve beraberlik ruhuyla şehirlerimizi ve hayatı yeniden inşa etmek üzere yolumuza devam ediyoruz.
DEPREM BÖLGESİ İÇİN ÇOK ÖNEMLİ İCRAATLARDA BULUNDUK
Deprem bölgesi, hükümetin öncelikli gündem maddesi oldu ve olmaya devam ediyor. Şehirleri sadece binalarla değil, ekonomisiyle, istihdamıyla, sosyal yaşamıyla eskisinden daha güçlü şekilde ayağa kaldırmak için hep birada olduk. Her bakanlığımız, her kurumumuz gibi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı olarak deprem bölgesi için çok önemli icraatlarda bulunduk. Çalışma hayatı kapsamında, TYP kapsamında depremden etkilenen illerde 77 binden fazla kişiye iş imkanı sağlandı. Bu programlara toplam 15 milyar lira kaynak ayırdık. Deprem nedeniyle başka illere taşınan vatandaşlarımızın TYP'den öncelikli şekilde yararlanmasını sağladık. Kısa çalışma ödeneği ile 111 binden fazla çalışanımıza toplam 1 milyar lira ödeme gerçekleştirildi. Maddi ücret desteği kapsamında 82 bin kişiye 700 milyon lira destek sağlandı.
İSTİHDAMA DÖNÜŞ PROGRAMI'NI HAYATA GEÇİRDİK
Tüm çalışmaların neticesinde depremden en çok etkilenen 11 ilde toplam işçi sigortalı sayısı deprem öncesiyle karşılaştırdığımızda çok sevindirici gelişmelerin olduğunu sizlerle paylaşmak isterim. 2022 yılı aralık ayında 1 milyon 888 bin 625 sigortalı işçi bulunurken deprem bölgesinde, 2024 yılı kasım verilerine göre 1 milyon 936 bin 412'ye yükselmiştir. Bu da bize, işçi sayısının deprem öncesi sigortalı sayısının da üstüne çıktığını göstermektedir.
DEPREM BÖLGESİ İÇİNDE MÜCBİR SEBEP HALİNİ 31 MAYIS 2025'E KADAR UZATTIK
Depremden etkilenen vatandaşlarımızın tıbbi malzeme katkı payları alınmadan sağlık hizmetlerine erişimlerini sağladık. Deprem bölgelerinde mücbir sebep hali uzatılarak işverenlerimiz ve sigortalılarımız için ek kolaylıklar sağladık. Son olarak deprem bölgesi için mücbir sebep halini 31 Mayıs 2025'e kadar uzattık.
GELECEK NESİLLERE DAHA SAĞLAM BİR TOPLUM VE GÜVENLİ ŞEHİRLER BIRAKMAK HEPİMİZİN GÖREVİ
Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde Devletimiz, milletimizle omuz omuza, bölgeyi geleceğe taşıyor. Bu acıyı umuda dönüştürmek, yaşadıklarımızdan ders almak, gelecek nesillere daha sağlam bir toplum ve güvenli şehirler bırakmak hepimizin görevi. 6 Şubat bir anma günü olmasının yanı sıra ayağa kalkışımızı ve birlikteliğimizi gösterme günüdür. Hiçbir vatandaşımız sahipsiz değildir. Hiçbir depremzede kardeşimiz unutulmamıştır. Bu zor günleri birlikte atlattık, birbirimize omuz vererek yeniden ayağa kalktık. Bugün geldiğimiz nokta, devlet-millet birlikteliğinin, dayanışmanın ve azmin bir göstergesidir. Devletimiz, kısa bir süreliğine değil, hayat tamamen normale dönene kadar bu bölgede olmaya devam edecektir. Allah, bir daha böyle felaketleri ülkemize, milletimize yaşatmasın” dedi.
ÜLKEMİZİN TARIMSAL ÜRETİMİNİN YÜZDE 15’İ BU BÖLGEDE GERÇEKLEŞTİRİLİYOR
Kahramanmaraş’ın tarımsal üretimde öncü şehirlerden olduğunu aktaran Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı; “Asrın Afeti olarak adlandırılan Kahramanmaraş merkezli depremlerin üzerinden 2 yıl geçti. Bir kez daha hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet, geride kalanlara ise sabr-ı cemil diliyorum. Rabbim ülkemizi ve milletimizi böylesine büyük acılardan muhafaza eylesin. Devlet ve millet olarak bu süreçte yaraların sarılması, depremden etkilenen bölgenin eski haline dönmesi için büyük gayret gösterdik ve göstermeye devam ediyoruz. Depremin meydana geldiği bölge, bizim gıda arz güvenliğimizi sağlayan önemli bir tarım bölgemizdir. Ülkemizin tarımsal üretiminin yaklaşık yüzde 15’i bu bölgede gerçekleştiriliyor. Tarımsal ihracatımızın yaklaşık yüzde 20’si de bu bereketli topraklarda yetiştirilen ürünlerden yapılıyor. Bu nedenle deprem bölgesi, tarımsal üretimimiz açısından bizim için stratejik bir bölgedir. Bakanlık olarak, depremden etkilenen illerimizin içme ve tarımsal sulama altyapılarına 2 yılda 20 milyar lira yatırım yaptık. 46 milyar lira daha yatırımı en geç 2 yıl içerisinde tamamlayacağız. Üreticilerimizin 2023 yılı tarımsal sulamadan kaynaklı su kullanım ücretlerini yüzde 50 destekleyerek 1 milyar lira hibe ödemesi yaptık. 190 bin dekar alanı, 326 milyon lira hibeyle modern basınçlı sulama sistemlerine kavuşturduk. Deprem bölgesindeki illerimize toplam 30 milyar lira tarımsal destekleme ödemesi yaptık. Sertifikalı tohum desteğini iki kat fazla ödedik. Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında, 2 bin 106 projeye 560 milyon lira hibe desteği sağladık. Başta yağlı tohumlu bitkiler, baklagiller, hububat ve sebze üretimi olmak üzere, Tarım Arazilerinin Kullanımının Etkinleştirilmesi Projesi kapsamında 341 milyon lira tutarında ayni tohum desteği sağladık.
HAYVANLARINI KAYBEDEN ÜRETİCİLERİMİZ 1 MİLYAR LİRA DEĞERİNDE YARDIM SAĞLADIK
Hayvanlarını kaybeden üreticilerimizin kayıplarını bire bir karşıladık. Bu kapsamda 1 milyar lira değerinde; 43 bin 317 küçükbaş, 5 bin 804 büyükbaş, 548 bin 810 kanatlı hayvan, 26 bin 318 arılı kovanı üreticilerimize teslim ettik. Merada hayvancılık yapan çiftçilerimizin; güneş enerjisi paneli, su kuyusu, sıvat ve gölgelik gibi ihtiyaçlarını karşılayan Çayır Mera Islah ve Amenajman Projemiz kapsamında hibe desteği verdik. Tarım ve Orman Bakanlığı olarak, diğer illerimizde olduğu gibi, Kahramanmaraş’ta da çiftçilerimizin, üreticilerimizin yanında olduk. Kahramanmaraş, özellikle baraj ve göletleriyle, bölge tarımı için daha da önem arz eden bir şehrimiz. Bu anlamda şehrimize 13 milyar liralık su ve sulama yatırımı planladık. Bunların 6 milyar liralık kısmı tamamlandı, 7 milyar liralık kısmı devam ediyor. Bunlar da inşallah en geç 2 yıl içerisinde tamamlamış olacak. Millet olarak geçmişte yaşadığımız büyük felaketleri el birliğiyle nasıl aştıysak, inşallah şimdi de bu zorlu dönemi hep birlikte atlatacağız. Bu zorlu süreçte dayanışma içinde olmak ve bölgeyi yeniden güçlendirmek için elimizden gelen her türlü çabayı göstereceğiz. Allah ülkemizi ve milletimizi her türlü afetten korusun” ifadelerini kullandı.
DEVLET-MİLLET SIRT SIRTA VERDİK
Deprem bölgesine aktarılan yatırımlara değinen Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, şunları söyledi; “Tam 2 yıl önce, Pazarcık ve Elbistan merkezli depremlerle felaketi yaşadık. Asrın felaketinin yol açtığı acılar, halen yüreğimizi sızlatıyor. Bu ağır afetin yıldönümünde, hayatını kaybeden vatandaşlarımıza bir kez daha Allah’tan rahmet, yakınlarına ve Aziz milletimize başsağlığı ve sabırlar diliyorum. Sabır, umut, metanet, dayanışma, yardımlaşma ve fedakarlıkla; milletçe yek vücut olarak, bu ağır yıkımın altından kalktık. Yaşadığımız bu elim facianın ilk anından itibaren, Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde, yaraları hızlıca sarmak adına devletimizin tüm imkanlarını seferber ettik.
ÖNCELİĞİMİZ DEPREMZEDELERİMİZİN YARALARININ SARILMASI OLDU
Bakanlık olarak; AFAD, Kızılay ve diğer kurumlarımızın öncelikli ihtiyaçlarını karşılamak üzere, sanayicilerimizle deprem bölgesi arasında adeta bir köprü kurduk. Arama-kurtarma çalışmalarının tamamlanması sonrasında; sanayi bölgeleri ve fabrikaları yeniden inşa edecek, bölgedeki mevcut yatırımları muhafaza ederken yeni yatırımlar çekecek, KOBİ’lerimize, bölgesel kalkınmaya can suyu olacak müdahale planını hayata geçirdik. Organize sanayi bölgelerinden KOSGEB desteklerine, yatırım teşviklerinden kalkınma ajansı ve TÜBİTAK desteklerine deprem bölgemizin çok yönlü çalışmalarla yanında yer aldık. Cazibe Merkezleri Programı kapsamında, depremden yoğun olarak etkilenen 65 ilçede gerçekleştirilecek yatırımları, en üst seviyedeki yatırım teşvikleriyle destekliyoruz. 65 ilçemizde gerçekleştirilen yatırımlara kurumlar vergisi indirimi, SGK primi işveren ve işçi payı desteği, KDV istisnası ve gümrük vergisi muafiyeti, faiz veya kâr payı desteği sağlıyoruz. Sayın Cumhurbaşkanımızın kararıyla, geçtiğimiz hafta 31 Aralık 2025 tarihine kadar uzatılan programın sunduğu kapsamlı teşviklerden; bugüne kadar 204 milyar lira yatırım tutarına sahip ve 50 binden fazla vatandaşımıza istihdam sağlayacak bin 116 yatırım projesi yararlandı. Bu yatırımların 110 milyar liralık kısmı Maraş’ta gerçekleştirilmesi planlanan yatırımlar. Depremin hemen ardından yürüttüğümüz çalışmaların önemli bir parçasını da sanayi işletmelerimizin, en kısa sürede üretime yeniden başlayabilmesini sağlamak adına attığımız adımlar oluşturdu. Bu kapsamda; OSB ve Sanayi Sitelerinin Bakanlığımıza olan borçlarını bir yıl erteledik.
11 ŞEHRİMİZDE OSB’LER İÇİN 14,7 MİLYAR LİRA KAYNAK SAĞLADIK
Depremden etkilenen 11 şehrimizde 15 OSB ve 17 sanayi sitesi projesi için 14,7 milyar lira kaynak sağladık. OSB’lerden ve Bölgeden gelen sanayicimizin talep ve ihtiyaçları doğrultusunda toplam 9 bin 125 hektar büyüklüğünde 34 sanayi alanı ilan ettik. Bu sanayi alanlarını, depremde işyerleri zarar gören sanayicilerimize yeni işyerlerinin sağlanması ve bölgemize yeni yatırımların çekilmesi için değerlendiriyoruz. Planlı sanayi alanları yoluyla, sanayi sitelerinin yerinde dönüşümü ve yeni sanayi sitelerinin kurulması amacıyla bugüne kadar 6,4 milyar lira harcama gerçekleştirdik. Depremden zarar gören sanayi işletmelerinin hasarlarının giderilmesi amacıyla 2025 yılı için yaklaşık 3 milyar lira ödenek tahsis ettik.Kahramanmaraş’ta, Pazarcık Sanayi Sitesinde 142 işyerinin yapımını tamamladık. Urumoğlu ve Göksun Sanayi Sitelerinde 203 işyerinin yapımını ve Altınşehir Kuyumculuk İhtisas Küçük Sanayi Sitesi Güçlendirmesini gerçekleştiriyoruz. Dünya Bankası ve Bakanlığımız arasında yürütülen “Türkiye Küçük Sanayi Sitelerinin Yeniden İmarı ve Bölgesel Ekonomik İyileşme Projesi” kapsamında, önümüzdeki dönemde dönüşüm ve yeniden imar çalışmalarına hız kazandırarak deprem bölgemizde bin 600 yeni işyerinin daha imarını gerçekleştireceğiz. Yeniden ihya ve inşa çalışmalarımızın bir diğer odak noktası da KOBİ’lerimiz. Depremde iş yerleri hasar gören ve zorlu şartlara rağmen işlerine devam eden KOBİ'lerimizi de yalnız bırakmadık. KOBİ’lerimizin acil ihtiyaçlarına yönelik 1 yılı geri ödemesiz, 3 yıl vadeli ve sıfır faizli destek sunan KOSGEB Acil Destek Kredisi Programı ile; 7 bin 437 KOBİ için 5,4 milyar lira kredi hacmi oluşturduk.
CANLANMA DESTEK PROGRAMI KAPSAMINDA KOSGEB ELİYLE 37,3 MİLYAR LİRA KAYNAK SAĞLADIK
11 ilimizdeki işletmelere bulundukları şehre, ölçeklerine ve hasar durumlarına göre 750 bin liraya kadar destek sunan Deprem Sonrası Canlanma Destek Programı kapsamında 60 bin 673 KOBİ’ye KOSGEB eliyle 37,3 milyar lira kaynak sağladık. İlk 24 ayı geri ödemesiz, toplam 3 yıl vadeli bu programdan Maraş’tan 14 bin 433 KOBİ’miz yararlandı. Milli araştırma kurumumuz TÜBİTAK aracılığıyla deprem bölgesinde 448 Ar-Ge projesine 772 milyon lira destek, 2 bin 500’e yakın öğrenci ve araştırmacıya 672 milyon lira burs verdik. Hayata geçirdiğimiz yeni finansman mekanizmalarıyla, deprem bölgemizin yeniden yapılanma süreçlerinde yanında olmaya devam edeceğiz. Kadim kültürü, verimli toprakları, doğal kaynakları ve nitelikli insan gücüyle, deprem bölgesi şehirlerimiz tarih boyunca üretimin ve ticaretin merkezi oldu. Elbette şehirlerimizin yeniden ihyası ve inşası kadar, kendine özgü tarihi ve kültürel kimliklerinin korunmasını da güçlü ve sürdürülebilir bir kalkınmanın temel taşları olarak görüyoruz. Deprem sonrası süratle, topyekûn bir bölgesel kalkınma sağlayacak stratejilerimizi bu doğrultuda belirledik. Kalkınma ajanslarımız; şehirlerimizde altyapının ve yaşam kalitesinin iyileştirilmesi, ekonomik toparlanmanın hızlanması ile sosyal ve kültürel canlanmanın sağlanmasında aktif rol üstlenmeye devam ediyor. Kalkınma ajanslarımız eliyle; afet illerimizde 1.655 projeye 3 milyar lira, bölge kalkınma idarelerimiz ile 132 projeye 1,1 milyar lira kaynak aktararak bölgesel kalkınma amaçlı projelerimizi hayata geçirdik. Aktarılan bu kaynak ile 1.585 işyeri inşa ettik, 607 işyeri ve üretim tesisinin bakım onarımını gerçekleştirdik. Sosyal Gelişmeyi Destekleme Programı (SOGEP), Üreten Şehirler Programı ve Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı (CMDP) kapsamında 43 projeye 690 milyon TL destek sağladık. Kahramanmaraş Arasa Otoparkı Kuyumculuk İhtisas Küçük Sanayi Sitesi Kurulumu, Soğuk Hava Deposu Kasa Üretim Tesisi, Elbistan Tekstil Atölyesi, Kahramanmaraş Sosyal Girişimcilik Merkezi depremin Kahramanmaraş’ta gerçekleştirdiği tahribatın etkilerini en aza indirmek üzere devreye aldığımız çalışmalardan yalnızca birkaçı…
VATANDAŞLARIMIZI HİÇBİR ZAMAN YALNIZ BIRAKMAYACAĞIZ
Geçtiğimiz yıl Aralık ayında, sayın Cumhurbaşkanımızın onayıyla yürürlüğe giren ve bölgesel kalkınma politikalarında beş yıllık yol haritamızı belirleyen Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisinde; afetten en çok etkilenen beş ilimiz; Hatay, Kahramanmaraş, Gaziantep, Adıyaman ve Malatya’yı afet sonrası ihya illeri olarak belirledik. Bu illerimizin ekonomik ve sosyal toparlanma süreçlerinin hızlandırılması ile ekonomik ve sosyal gelişmişlikte afet öncesinden daha iyi noktalara ulaşmaları önümüzdeki dönemde yürüteceğimiz bölgesel kalkınma çalışmalarımızın öncelikli hedefi olacak. Bizler felaketten etkilenen 11 ilimiz için, milletimiz için durmadan, duraksamadan çalışmayı sürdüreceğiz. Geçen iki yılda günlük hayatın diğer meşgalelerinin deprem bölgesini unutturmasına asla izin vermedik. Deprem bölgesindeki vatandaşlarımızı bugüne kadar nasıl yalnız bırakmadıysak, önümüzdeki süreçte de asla bırakmayacağız. Bu bölgeyi, yaşanan felaketten önceki hâlinden daha güzel, daha güvenli ve daha yaşanabilir bir yer hâline getirmeyi kendimize görev addettik. Her ziyaretimizde, şehirlerimizin çehresinin değiştiğine, eskisinden daha parlak hale geldiğine şahit oluyoruz. Birlik ve beraberlik içinde, bu zorlu süreci geride bırakacak ve bölgemizi yeniden canlandıracağız. Biz diyoruz ki; "Bir oluruz, yarınlara sapasağlam bir söz oluruz.”
2025 YILI SONUNDA 74 BİN 187 BAĞIMSIZ BÖLÜMÜ HAK SAHİPLERİNE TESLİM ETMİŞ OLACAĞIZ
2025 yılında teslim edilecek bağımsız bölümlerle ilgili bilgiler paylaşan AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hamza Dağ, şu ifadeleri kullandı; “Kahramanmaraş’ta 24 bin 420’si konut, 30’u, 10 bin 180’i köy evi olmak üzere 34 bin 630 bağımsız bölümü hak sahiplerine teslim ettik. Bu süreçte bizlere inanan ve güvenen depremzede vatandaşlarımızın gözlerindeki umudu hep birlikte gördük. Aslında bizim için en büyük kazanım da bu oldu. Cumhurbaşkanımızın depremde yıkılan şehirleri en kısa zamanda ayağa kaldırma sözü vardı. Çok şükür ki biz vatandaşlarımıza mahkum olmadan onları mutlu edecek, onların umudunu diri tutacak çalışmaları yapıyoruz, yapmaya da devam edeceğiz. Çalışmalar büyük bir hızla devam ediyor. İnşallah Kahramanmaraş'ta 2025 yılı sonunda 53 bin 796 konut, 6 bin 397 iş yeri, 13 bin 814 köy evi olmak üzere toplamda 74 bin 187 bağımsız bölümü hak sahiplerine teslim etmiş olacağız. Şehirlerimizin ayağa kalkması, hayatın normale dönmesi için tüm kurumlarımızla gereken çalışmayı yapmayı sürdüreceğiz. Deprem bölgesinde olmayan illerimizdeki partili belediyelerimiz şehirlerimizin alt yapısını, üst yapısını yenilemek ve daha yaşanabilir şehirleri inşa etmek için sorumluluk almaya devam edecek. Bugüne dek nasıl birlik ve beraberlik ruhuyla büyük bir yol aldıysak bundan sonra da aynı anlayışla devam edeceğiz.”
YARIN BUGÜNDEN ÇOK DAHA İYİ OLACAK
Yeni Kahramanmaraş’ı, sonraki nesillere emanet olarak bırakacaklarını söyleyen AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Prof. Dr. Vahit Kirişci ise şu sözleri kaydetti; “2 yıl önce havada çok şiddetli, çok soğuk bir hava ve hüzün hakimdi. 12 bin 789 Kahramanmaraşlı evladımızı rahmeti rahmana uğurladık. Yaralı kardeşlerimizin kurtarılmasıyla başlayan süreç hamdolsun Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde çok hızlı bir şekilde bugünlere geldi. Deprem günü sesi mi duyan var mı? Bizim en önemli mottomuzdu. Ve bu mottoyu hamdolsun bu aziz millet bu büyük devlet el ele gönül gönüle vererek gerçekleştirdi. Hatta sınırların ötesine taştı ve tüm dünyadan dost ve kardeş ülkelerden ülkemize destekler yağdı. Biz bu vesileyle o günden bugüne acılarımızı paylaşan Azerbaycan başta olmak üzere tüm dost ve kardeş ülkelere de şükranlarımızı sunuyoruz. Allah'ın izniyle yarın bugünden çok daha iyi olacak, çok daha güzel olacak. Kahramanmaraş'ın bu süreçte ihyası ve inşasının ötesinde biz yeni bir kahramanmaraş inşa ediyoruz ve bunu Allah'ın izniyle bizden sonraki nesillere emanet olarak bırakacağız. Her türlü risklere dayanıklı modern şehirler, sosyal donatılarıyla, yaşam alanlarıyla, iş yaşamının sürdürüldüğü sanayi siteleriyle diğer alışveriş merkezleriyle bu şehre Allah'ın izniyle kazandıracağız.”
