Hocalı, Dağlık Karabağ’ın stratejik açıdan önemli bir noktasıydı. 1991 yılının sonlarına doğru Ermeni güçleri kasabayı kuşattı ve bölgeye giden tüm yolları kesti. Elektrik, su ve gıda erişimi kesilen kasaba halkı, ağır bombardıman altında hayatta kalmaya çalışıyordu. 25 Şubat 1992 gecesi Ermenistan’a bağlı birlikler ve Sovyet destekli tanklar kasabaya girerek sivil halka saldırdı.
Saldırı ve Sonuçları
-
Ölü Sayısı: 613 kişi öldü (83 çocuk, 106 kadın, 70 yaşlı dahil).
-
Esirler: 1275 kişi esir alındı.
-
Kayıplar: 150 kişi kayboldu.
-
Yaralılar: 487 kişi ağır yaralandı.
-
İşkence ve İnsan Hakları İhlalleri: Cesetlerin bazılarında yakılma, kafa derisinin yüzülmesi ve işkence izleri tespit edildi.
Saldırıdan kaçmaya çalışan siviller, ağır kış şartlarında Ermeni güçleri tarafından hedef alınarak vuruldu. Cesetler günlerce toplanamadı ve Hocalı tamamen harabeye döndü.
Uluslararası Tepkiler
Hocalı Katliamı, dünya genelinde büyük yankı uyandırdı. İnsan Hakları İzleme Örgütü, Hocalı’da yaşananları Karabağ Savaşı’nın en büyük sivil katliamı olarak nitelendirdi. Türkiye, Pakistan, Meksika, Kolombiya ve bazı Avrupa ülkeleri, katliamı soykırım olarak tanıdı.
Öte yandan, Ermenistan hükümeti olayları farklı bir perspektiften değerlendirerek, sivil kayıpların savaşın kaçınılmaz bir sonucu olduğunu iddia etmektedir. Ancak bağımsız raporlar, Hocalı’da yaşananların sistematik bir saldırı olduğunu ortaya koymaktadır.
Hocalı Katliamı’nın Önemi ve Anma Etkinlikleri
Her yıl 26 Şubat’ta Azerbaycan ve dünyanın farklı ülkelerinde Hocalı kurbanları anılmaktadır. Hocalıya Adalet Kampanyası gibi girişimler, uluslararası toplumu katliamın tanınması ve sorumluların adalet önüne çıkarılması için harekete geçmeye çağırmaktadır.
Hocalı Katliamı, 20. yüzyılın en büyük sivil katliamlarından biri olarak tarihe geçti. Olay, etnik çatışmaların yıkıcı etkilerini ve savaş dönemlerinde sivillerin korunmasının önemini bir kez daha gözler önüne sermektedir. Uluslararası toplum, benzer trajedilerin tekrar yaşanmaması için insan hakları ihlalleri konusunda daha güçlü adımlar atmalıdır.
