Geçmişte modern sağlık hizmetlerinin sınırlı olduğu dönemlerde, Kahramanmaraşlılar hastalıklarını kendi yöntemleriyle tedavi etmeye çalıştı. Özellikle kırsal bölgelerde doktor sayısının az olması, halk arasında "otacı", "sınıkçı" ve "ebe" gibi isimlerle anılan yerel şifacıların önemini artırdı. Bu halk hekimleri, kuşaktan kuşağa aktarılan bilgi ve deneyimlerle yıllar boyunca toplumun sağlık ihtiyacını karşılamaya çalıştı.
Kahramanmaraş’ın yakın tarihinde iz bırakan halk hekimleri arasında Berber Ökkeş (Otacı), Doktor Memmet (Sıhhiyeci), Ebe Zahide, Eyvaz Ebe, Hatçe Nine, Lök Fakı, Sınıkçı Ali Keye ve daha birçok isim yer alıyor. Bu kişiler, kimi zaman doğadan topladıkları bitkilerle, kimi zaman ise dualar, doğal malzemeler ve geleneksel tekniklerle hastalara şifa dağıttı.
HER HASTALIĞIN BİR YOLU VARDI
Yörede uygulanan tedavi yöntemleri, günümüz tıbbına göre ilginç fakat dönemi için oldukça yaygındı. Örneğin:
· Baş ağrısı için turp, patates, kına ve karatavuk eti başa sarılırdı.
· Çıban tedavisinde tereyağı, yumurta sarısı ve sabun karışımıyla hazırlanan lapa yaraya uygulanır, sülükle kan temizlenirdi.
· Burkulma durumunda et sarılarak şişlik giderilmeye çalışılırdı.
· Göz ağrısı için anne sütü ve yaban çileği suyu damlatılırdı.
· Diş ağrısı söğüt yağı ya da dağlanmış kenger sakızıyla dindirilirdi.
· Verem hastalarına bal yedirilmesi gibi uygulamalar oldukça yaygındı.
· Ezik: Ezik olan yerlere tavuk derisi çekilirdi.
· Öksürük: Sıkılmış üzüm suyu iyice kaynatılıp pekmez hâli-ne getirilerek içirilirdi.
Bazı uygulamalar ise bugün bile hala dikkat çekmeye devam ediyor. Kanama için tütün veya yanmış bez basılır, bazen yara üzerine idrar akıtılırdı. Sarılık geçiren kişilere sarı elbiseler giydirilir, kepeğe gömülürlerdi. Soğuk algınlığı ve öksürük için sıkılmış üzüm suyu kaynatılıp pekmez hâline getirilerek içirilirdi.
SINIKÇILAR VE EBELİK GELENEĞİ
Kırık ve çıkıklarda ise halk arasında "sınıkçı" olarak bilinen kişiler devreye girerdi. Sınıkçılar, sıcak su ile ovdukları kırık yerleri yerine oturtur, tahta parçalarıyla sabitleyerek iyileşme sürecini başlatırlardı. Ebelik de bölgede büyük öneme sahipti. Köy ebeleri doğumlara yardım etmekle kalmaz, aynı zamanda kadın sağlığı konusunda da yol gösterici olurlardı.
UNUTULMAYAN İSİMLER, YAŞAYAN GELENEKLER
Her ne kadar günümüzde modern tıp hizmetlerine ulaşım kolaylaşmış olsa da, Kahramanmaraş’ta halk hekimliğine dair bu köklü miras, halen yaşlı kuşakların hafızasında ve kimi köylerde uygulamalarla yaşamaya devam ediyor.
