Kahramanmaraş’ın Dulkadiroğlu ilçesi, Kurtuluş Mahallesi’nde yer alan Paşa Hamamı, şehrin kültürel belleğinde iz bırakan önemli yapılardan biri olarak öne çıkıyor. 16. yüzyılın ortalarında inşa edildiği tahmin edilen bu tarihî yapı, klasik Osmanlı mimarisinin sade ama etkileyici örneklerinden biri arasında bulunuyor. Rüzgârlıktan sıcaklık bölümüne kadar uzanan yıldızvari planı, kesme taş ve tuğla ile örülen kubbeleri, zamanında farklı inanç gruplarına da hizmet eden özel bölmeleriyle Paşa Hamamı; sadece bir temizlik mekânı değil, aynı zamanda sosyal ve kültürel hayatın da önemli bir parçasıydı. Bir dönem hem Müslüman hem de Yahudi mahalle sakinlerinin kullandığı hamamda, Yahudilerin inançlarına uygun olarak tasarlanan özel bir “havuzlu bölüm” bulunduğu da biliniyor. Bu özelliğiyle Paşa Hamamı, geçmişte farklı toplulukların bir arada yaşadığı hoşgörü ortamının mimari bir yansıması olarak dikkat çekiyor.
YAPISAL ÖZELLİKLER: EYVANLAR, HALVETLER, TONOZLAR…
Paşa Hamamı’nın planı, klasik Osmanlı hamam mimarisiyle büyük ölçüde örtüşüyor. Rüzgârlık, soyunmalık, aralık, ılıklık, sıcaklık ve sıcak su deposu gibi bölümler yapı içinde art arda sıralanıyor. Özellikle sıcaklık bölümü, merkezi kubbeli mekânı çevreleyen altı eyvan ve altı halvetten oluşan yıldız planıyla mimari açıdan oldukça etkileyici görünüyor. Yapının kubbelerinde ve kemerlerinde ışık gözleri, iç mekânı doğal gün ışığıyla aydınlatacak şekilde konumlandırıldığı ve İnşasında taş ve tuğla malzeme kullanılan hamam, hem sağlamlığı hem de işlevselliğiyle dönemin ustalık eserlerinden biri.
YENİDEN HAYAT BULMAYI BEKLİYOR
1952 yılına kadar aktif olarak hizmet veren Paşa Hamamı, aynı yıl soyunmalık kısmının kubbesinin çökmesiyle kullanılamaz hale geldi. Zamanla ise büyük ölçüde harap olmuş ve bazı bölümleri tamamen toprakla dolu durumda kaldı. Sıcaklık bölümü nispeten ayakta olsa da, tarihi yapının pek çok kısmı yıkık; hamamın içi güvercinlere barınak haline geldiği görülüyor. Bugün Vakıflar Genel Müdürlüğü mülkiyetinde bulunan Paşa Hamamı’nın, yıllar içinde bakımsızlıktan yıkılmaya yüz tutması, Kahramanmaraş’ın kültürel mirası adına büyük bir kayıp olarak değerlendiriliyor. Paşa Hamamı, sadece geçmişin bir kalıntısı değil, aynı zamanda yeniden ayağa kalkmayı hak eden bir tarih parçasını oluşturuyor.
