Düğün gelenek ve görenekleri Kahramanmaraş’ta önemli bir yer tutar. Evlenecek çiftlerin aileleri, düğün öncesi hazırlıkları belirlemek üzere toplandığında, yün alımından yatak yapımına kadar birçok detayı planlar. Bu geleneksel süreç, hem düğün öncesi hazırlıkların bir parçası hem de toplumsal dayanışmanın bir göstergesi olarak kabul edilir. Yün yıkama işlemi, düğünden birkaç ay önce başlar ve genellikle Mayıs ayında başlayıp Ekim ayına kadar devam eder. Yün, kızevi ve oğlanevi arasında belirlenen miktarda alınarak kızevine gönderilir. Oğlanevi tarafından seçilen yün miktarı, ailenin maddi durumuna bağlı olarak 150 ila 250 kilogram arasında değişir. Yün seçimi sırasında kızevinin de davet edilmesi, yünün kalitesinin denetlenmesi ve seçilmesi açısından önem taşıyor.
YÜN YIKAMA GELENEĞİNİN AŞAMALARI
Yün yıkama günü sabahı, belirlenen su kaynaklarına gidilir; bu genellikle bir akarsu, dere veya mahalle çeşmesi olabilir. Kahramanmaraş'ın Üngüt Mahallesi gibi su kaynaklarının bol olduğu yerler, bu işlemler için sıklıkla tercih edilirdi. Büyük bakır veya plastik leğenlere su doldurularak yünler burada bekletilir ve temizlenir. Kadınlar, yünleri suyun içinde ayaklarıyla ezerek temizlerken, toz sabun veya rendelenmiş sabun kullanılır. Temizlenen yünler, kirli suyun akması için bentlerin içine yerleştirilir, ardından taşlarla dövülerek temizlenir. Yünler, temizlendikten sonra taşların üzerine serilerek suyunun süzülmesi sağlanır. Süzülen yünler, ağaçtan ağaçta asılarak kurutulur. Kurutma işlemi sırasında gençler su döğüşü yaparak eğlenir, yünlerin üzerine serilen yemeklerle kahvaltı ve öğle yemeği birlikte yenir. Yünler tamamen kuruduktan sonra, içindeki saman ve bıtıraklar temizlenir ve yatak yapımı için hazırlanır. Yatak yapımı, kızevi tarafından üstlenilir ve akraba ve komşuların yardımıyla gerçekleştirilir. Yatak astarı, yünler ve yorgan yüzü dikkatlice hazırlanır ve dikilir. Yatak takımları, düğün öncesinde gelin ve damadın evine gönderilir ve bu merasim “pırtı gönderme” olarak adlandırılır. Ancak günümüzde hazır yataklara olan rağbetin artmasıyla birlikte, yün alımı, yıkanması ve yatak yapımı gelenekleri azalmakta. Yine de bu eski gelenek, Kahramanmaraş’ın kültürel mirası ve toplumsal bağlarını yansıtan önemli bir uygulama olarak hafızalarda yaşamaya devam ediyor.
