Göçebe ve yerleşik düzendeki yaşamlarda gelin alma geleneği geçmişten bu yana önemli yer tutuyor. Gelinin baba evinden ayrılırken götürdüğü çeyiz, göçebe kültüründe bohça ile taşınırken, Türklerin yerleşik hayata geçmesiyle beraber bohçalar sandık ile taşınarak evlerin önemli bir kültür eşyası haline geliyor. Kahramanmaraş’ta hala devam ettirilen sandık kültürü evlenecek kızların vazgeçilmezleri arasında yer alıyor. Sandığın üzerindeki çeşitli ve birbirinden güzel motifler yetenekli oyma ustaları tarafından tasarlanıyor. Şehrin önemli simgelerinden biri olan ahşap oyma sandıklar bu sanatın ilk akla gelen ürünleri arasında yer alıyor.
40 YILDIR OYMACILIK MESLEĞİNİ SÜRDÜRÜYOR
Kahramanmaraş’ta 40 yıldır oymacılık mesleğini sürdüren Ökkeş Gözükara, kendi tasarladığı motiflerle sandıklara şekil verdiğini söylerek; “1980 öncesinde oymacılık çok büyük bir sanayi idi. En az 500 dükkân ve esnaf vardı. Zaman geçtikçe babadan oğula geçen bir mesleğe dönüştü. Mesleği yapanlar artık bir elin parmaklarını geçmeyecek şekilde azaldı. Ben yaklaşık 40 yıldır bu mesleğin içindeyim. Mesleğimi babamdan öğrenerek devraldım. Sandık motiflerini kendim tasarlıyorum. Kültür ve geleneklerimize bağlı kalan aileler az da olsa hala var. Tarihi ve etnik tasarımlar sevenler genelde bizleri tercih ediyor.
OYMA ÇEYİZ SANDIKLARI GENELDE CEVİZ AĞACINDAN ÜRETİLİYOR
Kahramanmaraş oyma çeyiz sandığı genelde ceviz ağacından yapılır. Ceviz ağacı istenilen boyutlarda kesilerek 2 yıl boyunca kurutulur. En çok zaman ve emek ise burada kaybedilir. Yapılacak modele göre ağaç kesilerek preslemeye yani tahtaları sıkıştırma işlemine alınır. Tahtalar preslendikten sonra şekil verilerek kullandığımız özel kalemlerle düzenlemeye çalışılır. Motifleri için ise önceden çıkardığımız kendi tasarımımız olan şablonlar ile oyma yaparak sandığın şeklini vermeye çalışırız. Kahramanmaraş çeyiz sandığı 4,6 ve 8 köşeli yapılıyor. Oyma işçiliği tamamen el işçiliğine dayanır. Kahramanmaraş Oyma Çeyiz Sandığında boya, farklı renkler ve resimler kullanılmadan yapılıyor. Oyma Çeyiz Sandığı istenilen özelliklerde yapılarak sandığın zaman içinde aşınma yapmaması için de ağaç koruyucu verniklenmesi yapılır. Böylece ceviz sandığının rengi doğal bir kahverengini alır. Sandığın içi zımparalanıp temizlenerek verniklemesi yapılsa da işlemeli çeyiz eşyasının zedelenmesine sebep olabileceğinden saten veya kadife kumaşla astarlanması yapılır” ifadelerini kullandı.
