Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, Mesleki Hizmetler Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan 'Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği'nde değişiklik yapıldı. Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren yönetmelikle, binalarda yağmur suyu ve gri su kullanımından 'Yeşil Sertifika'ya, elektrikli araçlar için kurulacak şarj ünitelerinden engelsiz çocuk oyun alanlarına kadar pek çok başlıkta düzenleme yapıldı. Yönetmelikte 1 Ocak 2026'dan sonra yapılacak belli büyüklük ve tipteki özel ve kamu binalarında yağmur suyu ve gri su sistemlerinin kurulumu zorunlu olacak. Filtreden geçirilen yağmur suyu, bahçe sulaması ve tuvalet rezervuarlarında kullanılacak. Yağmur suyu sistemi, depo hacmi 7 metreküpün üzerinde olan parsel alanı 2 bin metrekareden büyük alanlardaki yapılar, parseldeki çatı iz düşümü alanı 1000 metrekareden büyük özel yapılar ve kamu binalarında zorunlu olacak. Bu sayede binalarda yıllık ortalama 6,2 milyon metreküp su tasarrufu sağlanacak.
Gri su yani; duş, küvet ve el-yüz yıkama lavabolarından elde edilen sular ise arıtılıp sadece tuvalet rezervuarlarında kullanılacak. Gri su sistemleri, yatak sayısı 200'den fazla olan konaklama tesisleri, yapı inşaat alanı 10 bin metrekareden büyük olan AVM'ler ve yapı inşaat alanı 30 bin metrekareden büyük kamu binalarında zorunlu olacak. Bu şekilde binalarda yıllık ortalama 4 milyon metreküp su tasarrufu sağlanacak. Yağmur suyu ve gri su sistemleriyle 1,5 yılda Mogan Gölü kadar sudan tasarruf edilmesi hedefleniyor. Düzenlemenin yürürlüğe gireceği tarihten önce mevcut olan binalardaki tadilat ve benzeri inşaat ruhsatı işlemlerinde bu sistemlerin tesis edilmesi zorunlu tutulmayacak.
KAMUDA YEŞİL SERTİFİKA ZORUNLULUĞU
Güncellemeyle, 2026'dan sonra inşa edilecek, toplam inşaat alanı 10 bin metrekarenin üzerinde olan yeni kamu binalarının YeS-TR sertifikasına (Yeşil Sertifika) sahip olması zorunlu hale getirilecek. Bu kapsamda, yıllık yaklaşık 600 milyon kilovatsaat enerji kazanımı ile Keban Barajı'nın 1 ayda ürettiği enerji kadar tasarruf sağlanmış olacak. 8 dönüm orman alanına eş değer 50 milyon kilogram sera gazı azaltımı ile 800 milyon TL tasarruf elde edilecek. Yeşil Sertifikalı binalarda, geri dönüşümlü malzeme kullanımıyla ekonomik kayıpların önüne geçilecek. Çevre etiketli, kimyasal ve radyasyon salımı az malzeme kullanımıyla da daha konforlu ve sağlıklı yapılar inşa edilecek.
ENGELSİZ ÇOCUK OYUN ALANLARI YAYGINLAŞTIRILACAK
Yine yönetmelikteki güncellemeyle 2 bin 500 metrekare ve üzeri park alanlarının en az yüzde 4'ünün engelli çocukların kullanımına sunulması zorunlu tutulacak. Bu alanlar, sadece engelli çocuklar için değil tüm çocukların aynı alanda beraber oynayabilecekleri şekilde tasarlanacak. Bu alanlardaki ekipman ve malzemeler engelli kullanımına uygun olacak. Parktaki tuvaletlerden en az birinin, yürüyüş yolları ile peyzajın, engelli dostu olarak inşa edilme zorunluluğu getirilecek. Yapı Ruhsatı ve Yapı Kullanma İzin Belgesi Formları'nda artık elektrikli araç şarj ünitesi, güneş enerji sistemi, rüzgar enerji sistemi, kojenerasyon gibi tesisatların bulunup bulunmadığı bilgisi yer alacak. Böylece kat malikleri ve olası alıcılar yapıda hangi sistemlerin bulunduğu bilgisine belgeler üzerinden vakıf olurken, ilgili idarelerinin de denetimlerinin aksamaması sağlanacak.
ŞARJ ÜNİTESİ KURULUMUNDA RUHSAT ŞARTI KALKIYOR
Değişiklikle yerleşim alanlarında elektrikli araçlar için şarj ünitelerinin kurulumu kolaylaştırılacak. Yeni düzenleme ile site ve apartman otoparklarında şarj ünitelerinin kurulumu için zorunlu olan elektrik tesisatı ruhsata tabi olmayacak. Ancak elektrikli araç şarj ünitesine hat çekilmesi için uygulama yangın yönetmeliğine de uygun projelerinin hazırlanması ve fenni mesuliyetin üstlenildiğine dair taahhütname ile birlikte ilgili idareye sunulması zorunlu olacak. Düzenlemeyle elektrikli araç şarj üniteleri kurulumu için proje imza gibi süreçler sadeleştirilmiş olacak.
MESCİT İHTİYACINA ÇÖZÜM GETİRİLİYOR
İnsanların yoğunlukla kullandığı umumi binalarda, toplu yapılarda, OSB'lerde, endüstri ve teknoloji geliştirme bölgelerinde, tersanelerde, dinlenme tesislerinde ve toplu yapılarda yapılması zorunlu olan mescitlerin yeterli aydınlatma ve iklim koşullarına göre merkezi sistem veya klimayla iklimlendirmesi yapılmış şekilde kolay erişilebilecek yerlere yapılması sağlanacak. Toplam personel sayısı 100'e veya toplam emsale esas alanı 1000 metrekareye kadar olan yerlerde, kadınlar ve erkekler için 15'er metrekare ibadet mekanı yapılacak. 250 metre yakınında cami olan yerlerde mescit isteğe bağlı olarak yapılabilecek.
BİNA BOŞLUKLARINA GÜVENLİK AĞI YAPILACAK
İbadet yeri, sinema, tiyatro, opera, konferans salonu haricinde kalan bütün umumi binalarda yer alan katlar arası boşluklarda ve ayrıca site ve apartmanlarda düşme riski bulunan katlar arası boşluklarda, can güvenliğini teminen; TSE standartlarına uygun olarak güvenlik ağı oluşturulması zorunlu olacak. Bu yapılara güvenlik ağları konulmadan yapı kullanma izin belgesi verilmeyecek. Güvenlik ağlarının ilgili standartlara göre bakımı, tadilatı veya yenilenmesi bina yönetiminin sorumluluğunda olacak.
RÜZGAR TÜRBİNİ KURULUMU STANDARDA KAVUŞACAK
Yönetmelikte, rüzgar türbinlerinin kurulumu ile ilgili esaslara da yeni standartlar getirilecek. Buna göre rüzgar gülünü taşıyan beton kaidenin zemin ve altında kapladığı alanla rüzgar gülünü taşıyan kulenin yüzey alanının toplamı inşaat alanı olarak hesaplanacak ve yapı ruhsatı harcı bu alan ile metrekare birim bedeli çarpılmak suretiyle belirlenecek. Böylelikle yatırımcılar için ruhsat harcı bedeli öngörülebilir olacak ve tüm idarelerin aynı uygulamayı yapmaları sağlanmış olacak.
BİNALARIN YAŞAM DÖNGÜSÜ ANALİZ EDİLECEK
Binaların yapımında kullanılan malzemelerin ve ortaya çıkan atıkların çevreye en az zararı verecek biçimde kullanılması için bir veri tabanı hazırlığı yapılacak. Binaların Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (YDD) için çalışmalar yapılacak. Binaların yaşam döngüsündeki karbon ayak izi hesaplanacak ve sınırlandırılacak. Emisyon ticaret sisteminde karbon fiyatlandırması arttıkça düşük karbonlu malzemeler ve süreçlere yönelmek maliyet avantajı sağlanacak. Bu çalışmalar, 1 Ocak 2027'den itibaren zorunlu tutulacak olan bina yaşam döngüsü analizi için altlık oluşturacak. Bina yaşam döngüsüne ait veriler dijital ortama aktarılacak. Üç boyutlu yapı modelleri ile görselleştirilip yönetilmesi sağlanacak. Bu sayede ruhsat ve onay süreçleri dijital ortamda gerçekleştirilebilecek.
'DAHA YEŞİL BİR ÇEVRE HEDEFİYLE GÜÇLÜ BİR ADIM ATTIK'
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, yeni yönetmeliğe ilişkin sosyal medya hesabından açıklama yaptı. Bakan Kurum, "Vatandaşımızın hayatını daha da kolaylaştıracak, daha yeşil bir çevre hedefiyle yeni, güçlü bir adım attık. Resmi Gazete'de yayımlanan 'Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği'miz geri dönüşümü, kamu binalarında çevre dostu tasarrufu esas alacak; 2053 Net Sıfır Emisyon ve Yeşil Dönüşüm Hedefimize büyük katkı sağlayacak" dedi.
