Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Özhaseki, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda bakanlığının 2024 yılı bütçesine ilişkin sunum yaptı. Kahramanmaraş merkezli depremlerin doğrudan ve dolaylı olarak 18 şehre zarar verdiğini, 14 milyon insanı ise etkilediğini söyleyen Özhaseki, depremin ilk dakikasından itibaren devletin afet bölgesinde olduğunu dile getirdi. Bakan Özhaseki, deprem bölgesinde 6 milyondan fazla bağımsız bölüm içeren 2 milyon civarında yapının hasar tespitinin yapıldığını belirterek, 680 bin konut ve 170 bin bağımsız bölümün ağır hasar aldığını, kullanılamaz hale geldiğini ifade etti. Depremin maliyetinin 110 milyar dolar olduğunu kaydeden Özhaseki, "Gece gündüz demeden çalışıp bu hasarların altından kalkacağız. Hiç kimse merak etmesin. En kısa sürede vatandaşlarımızın evlerini, güvenli konutları yapıp kendilerine teslim edeceğiz" dedi.
Bakan Özhaseki, depremden zarar gören illerde 200 bin konutin inşasının devam ettiğini hatırlatarak, yıl sonuna kadar 46 bin konutu hak sahiplerine teslim edeceklerini aktardı.
Konutlar için yarısı hibe, yarısı kredi olmak üzere 1,5 milyon lira kredi verilecek
İller Bankası aracılığıyla yeniden inşa çalışmaları çerçevesinde temin ettikleri 40 milyar lira değerinde finansmanı deprem bölgesinde yerel yönetimlere kullandırdıklarını aktaran Özhaseki, Yerinde Dönüşüm projesinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kararıyla güncellenen hibe ve kredi rakamlarına ilişkin şunları kaydetti:
"Konutlar için yarısı hibe, yarısı kredi olmak üzere 1,5 milyon lira. Köy evleri için aynı şekilde. Ahırlı köy evleri için 750 bin lira hibe, 1 milyon lira kredi. İş yerleri için 400 bin lira hibe, 400 bin lira kredi verilecek. Krediler, iki yıl ödemesiz olmak üzere on yıl vadeli ve faizsiz olacak. Başvurular e-Devlet üzerinden ve il müdürlüklerimizden yapılabilir. Hibe ve kredilerin yüzde 10'u peşin, geri kalanı ise inşaatın ilerleme seviyesine göre."
Yerinde Dönüşüm'e 240 bin başvuru yapıldı
Bakan Özhaseki, Yerinde Dönüşüm projesi ile ilgili, "Şu anda Yerinde Dönüşüm projemize e-Devlet üzerinden başvuru sayısı 240 bine ulaşmış durumda. Buralarda dikkat etmemiz gereken konular var. Fay hatlarının, fay kırıklarının üzerinde yapılaşma olmayacak. Sıvılaşmanın olduğu zeminlerde yapılaşmaya izin verilmeyecek. Dere yatakları asla imara açılmayacak. Mimarlık-mühendislik hizmetlerinde sıfır tolerans uygulanacak. Yerinde Dönüşüm projemizin her bir safhası, ruhsattan meskene kadar Bakanlığımızın denetiminde, TOKi’nin güvencesinde olacak" dedi.
"Türkiye genelinde yaklaşık 400 bin bağımsız bölümün dönüşüm süreci devam ediyor"
En az 100 bin köy evini çelikten, taş yünüyle yalıtımı sağlanmış, iklim dostu ve Sıfır Atık uyumlu olarak inşa edeceklerini belirten Özhaseki, "Ülkemizde 31 milyon konut ve 5 milyon ticari alan bulunmakta. Türkiye genelinde yaklaşık 6 milyon bağımsız bölüm risk altında. 2 milyon bağımsız bölümün acil dönüşmesi gerekiyor. 2012’den bugüne kadar kentsel dönüşüm projeleriyle Türkiye genelinde 2 milyon 200 bin bağımsız bölümün dönüşümünü tamamladık. Şu anda Türkiye genelinde yaklaşık 400 bin bağımsız bölümün dönüşüm süreci devam ediyor. Bu konuda 480 milyar lira değerinde kaynak kullanıldı" diye konuştu.
"Şu anda 170 bin 941 bağımsız bölümün dönüşüm süreci ise devam ediyor"
Bakan Özhaseki, İstanbul’un dönüşüm sürecine ilişkin, "İstanbul’da ise 6 milyon konut ve 1,5 milyon ticari alandan oluşan toplam 7,5 milyon bağımsız bölüm bulunmaktadır. 600 bin bağımsız bölümün acil dönüşmesi gerekiyor. 2012’den bugüne kadar kentsel dönüşüm projeleriyle İstanbul’da 800 bin bağımsız bölümün dönüşümünü tamamladık. Şu anda 170 bin 941 bağımsız bölümün dönüşüm süreci ise devam ediyor. İstanbul için 127 milyar lira civarında finans ayrıldı. İstanbul’da acil dönüşmesi gereken 600 bin konut başta olmak üzere riskli 1,5 milyon bağımsız bölümü 5 yıl içerisinde dönüştürüp, afetlere karşı dirençli hale getirmek için gayret edeceğiz" ifadelerini kullandı.
Yarısı Bizden kampanyasından yüzde yüz anlaşma sağlayan ve riskli yapılarda oturan vatandaşların öncelikli olarak faydalanacağını hatırlatan Özhaseki, "Yarısı Bizden projesine bugüne kadar toplam 1 milyon 233 bin bağımsız bölüm için müracaat yapıldı. Yüzde yüz uzlaşma sağlanan bina sayısı ise 14 bindir. Bu da yaklaşık 72 bin bağımsız bölüme denk geliyor" dedi.
"Durumun ciddiyetinden uzak bir şekilde hareket ediyorlar"
İstanbul’da "Yarısı Bizden" kampanyası ile en az 200 bin konutu dönüştüreceklerini söyleyen Özhaseki, rezerv alanlarda 350 bin güvenli ve sağlam konut inşa edeceklerini vurgulayarak, "Kentsel dönüşümün önündeki engelleri ortadan kaldıracak yasa çalışmamızla dönüşümü hızlandıracağız. Afet bölgesinin yeniden imar ve inşası da bu üç sacayağı üzerinden ilerliyor. Biz her ne kadar büyük bir çaba ile gece gündüz demeden çalışsak da maalesef yerel yönetimler, özellikle bazı belediyeler yeteri kadar emek sarf etmiyorlar. Durumun ciddiyetinden uzak bir şekilde hareket ediyorlar. Bir söz bulmuşlar, ‘Rantsal dönüşüm istemiyoruz’. Allah’ınızı severseniz rantsal dönüşüm yapmayınız. Kentsel dönüşüm yapmak için ortaya çıkın. Doğru program yapın, sonuna kadar destek. Bazı belediye başkanı arkadaşlarımız deprem kapısına geldiği halde kımıldamadan bir polemik konusuyla devam ediyorlar" diye konuştu.
"Konut sıkıntısına karşı alternatif bir çözüm üretmiş olacağız"
Özhaseki, bakanlığa bağlı Kentsel Dönüşüm Başkanlığı kurulduğunu hatırlatarak, "Birimimizi ayırdık. Bir; sadece Marmara Bölgesi ile ilgilenecek. İkincisi; tüm Türkiye ile ilgilenecek. Üçüncüsü; oraya kaynak temin edecek. Durmadan Maliye’ye ‘bize para verin de bu işi yapalım’ demeyecek. Bu düzenlemeyle birlikte kentsel dönüşüm sürecine yeni bir soluk getirmiş olduk. Yine Hazine’ye yük oluşturmadan hem ülkemizdeki sağlıksız yapıları yenileyeceğiz hem de konut sıkıntısına karşı alternatif bir çözüm üretmiş olacağız" diye konuştu.
"61 bin 210 konutun ihalesi yapıldı"
81 ilde 898 şantiyede halihazırda 240 bin 634 konut ve sosyal donatının inşasına devam ettikleri bilgisini veren Özhaseki, "250 Bin Sosyal Konut Projesi kapsamında yapılması planlanan konut sayısı 266 bin 973’tür. Bugün itibarıyla 61 bin 210 konutun ihalesi yapıldı. Geri kalanlar için planlamalar devam etmekte. İlk Evim Arsa Projesi kapsamında 131 bin 988 müstakil parsel için planlama çalışmaları devam etmekte olup hak sahipliliği kuraları çekilmiştir. 103 bin müşterek arsa hissesi için planlama çalışmaları devam etmekte" dedi.
"Ülke genelinde 469 bin adet işe ait olmak üzere 800 milyon metrekare inşaat alanının denetimi devam etmekte ve denetçi olarak belgelendirilen mimar ve mühendislerden 15 bin 500’ü aktif olarak bu denetimlerde görev yapmaktadır" diye devam eden Özhaseki, denetim faaliyetlerinin 2 bin 250 yapı denetim kuruluşunca yürütüldüğünü belirterek, "Beş yıllık süreçte tamamlanan 405 bin adet bina ile devam eden 469 bin adet inşaattan toplamda 33 milyon adet taze beton numunesi alınarak deneye tabi tutulmuştur" dedi.
Yerel yönetimlerde genel bütçe vergi gelirlerinden 2002 yılında 4,7 milyar lira kaynak aktarıldığını belirten Özhaseki, "2022 yılında ise bu rakam 270 milyar liraya ve 2023 yılı eylül ayı itibarıyla ise bu miktar 328 milyar liraya ulaşmış bulunmaktadır. Merkezi bütçeden aktarılan bu paylar, belediyelerde herhangi bir ayrıma gitmeksizin objektif kriterlerle devam ettirilmektedir" ifadelerini kullandı.
Bakan Özhaseki, Köylerin Altyapısının Desteklenmesi Projesi (KÖYDES) için 2022 yılında 3,1 milyar lira, 2023 yılında ise 3,8 milyar lira ödenek kullanıldığını belirterek, "Vatandaşlarımızın mülkiyet sorununu çözmek amacıyla yürüttüğümüz 2B arazileri ile Hazine’ye ait tarım arazilerinin satışından 2023 yılında toplam 1 milyon 32 bin hak sahibine tapularını teslim ettik. Şimdiye kadar 80 bin çiftçimiz ile 1,3 milyar metrekare Hazine taşınmazı için ecrimisil olarak ödedikleri bedelin yarısı üzerinden kira sözleşmesi imzaladık" dedi.
"Geri kazanım oranını 2035 yılında yüzde 60’a çıkarmayı hedefliyoruz"
Ülke olarak iklim değişikliği ve çevre sorunlarıyla mücadeleyi her zaman siyaset üstü ve sınır tanımayan konular olarak ele ele aldıklarını hatırlatan Özhaseki, iklim değişikliğini artık ülkelerin birer güvenlik meselesi olarak gördüklerini vurgulayarak, "İklim Kanunu hazırladık ve durmadan güncellemeye devam ediyoruz. Hedefimiz millet bahçelerini 100 milyon metrekareye ulaştırmak. Şu anda 81 milyon metrekaredeyiz. Sıfır Atık ile 172 bin binada sıfır atık yönetim sistemini hayata geçirdik ve 19,5 milyon kişiye eğitim verdik. Geri kazanım oranını 2035 yılında yüzde 60’a çıkarmayı hedefliyoruz. Proje başlangıcından bu yana 45,5 milyon ton geri kazanılabilir atık, Bakanlığımızdan lisans almış işletmelerce işlenerek ekonomiye kazandırılmıştır. Toplanan atıklardan 96 milyar lira ekonomik kazanç sağlanmış, 432 milyon ağaç kurtarılmış, 108 milyon varil petrolden tasarruf edilmiştir" diye konuştu.
Atık su arıtma tesisi sayısının bin 209’a yükseldiğini ifade eden Özhaseki, "386 sanayi tesisine ait 764 bacadaki kirletici parametreleri sürekli 7 gün 24 saat takip etmekteyiz. Hedefimiz, çevreyi korurken yatırım ortamının iyileştirilmesi ile sosyal donatı ve yeşil alanlarıyla yaşanabilir, sağlıklı ve afetlere dirençli şehirlerin oluşturulmasıdır" dedi.
"İHA"
