Kahramanmaraş, zengin halk edebiyatı geleneklerinden biri olan mâni kültürünü yaşatan önemli şehirlerden biri konumunda bulunuyor. Mâni, genellikle aşk, doğa ve günlük yaşam gibi çeşitli temalarda, kısa ve özlü dörtlüklerle ifade edilen anonim halk şiiri türü olarak karşımıza çıkıyor. Yedi heceli dört mısradan oluşan bu şiirlerde kafiye düzeni (a a b a) olup, diğer halk şiiri türlerinden bu yönüyle ayrılıyor. Mâni söylemeye "mâni atmak", "mâni yakmak" denirken, mâni söyleyenlere ise "mânici" adı veriliyor.
KAHRAMANMARAŞ’IN DERİN KÜLTÜREL DOKUSUNU GÖZLER ÖNÜNE SERİYOR
Kahramanmaraş’ta mâni söyleme geleneği özellikle kadınlar arasında, Hıdırellez, düğünler, Nevruz gibi özel günlerde ve imece usulü işler sırasında yaygın bulunuyor. Kadınlar, bir araya geldiklerinde, örneğin kış hazırlıkları ya da eğlenceler sırasında, mâni söyleyerek hem eğleniyor hem de duygularını dile getiriyorlar. Bu mâniler, hem Kahramanmaraş’ın yerel kültürünü hem de insanlarının duygularını yansıtan önemli bir halk edebiyatı unsuru olarak yaşamaya devam ediyor. Mâniler, Kahramanmaraş’ın derin kültürel dokusunu ve halkın duygu dünyasını en sade biçimiyle gözler önüne sermeye devam ediyor.
MANİ DİZELERİNDE PEK ÇOK ŞEYE VURGU YAPILIYOR
Kahramanmaraş’a özgü mâniler ise şehrin doğal güzellikleri ve tarihi dokusuyla iç içe oluyor. Örneğin, “Maraşlıyım Maraşlı, Aksu'nun yolu taşlı” dizeleri, şehrin doğasını anlatırken, “Şu Maraş’ın bağları, Bağları bahçaları” dizeleri ise Kahramanmaraş’ın bağlarının güzelliğini dile getiriyor. Bir diğer örnek de “Trenin kazanı yok, içinde yazanı yok, çok yerler gezdim amma, Göksun’dan güzeli yok” mânisi, bölgenin çeşitli yerleşim yerlerine yapılan vurgularla şehrin coğrafyasını ve halkının bağlılığını yansıtıyor.
Sizler için anonim maniler arasına giren önemli bazı manileri haberimize ekledik. İşte anonim halk manileri;
Maraşlıyım Maraşlı
Aksu'yun yolu taşlı
Eski günleri andım
Şubat'ta gözüm yaşlı
*
Şu Maraş’ın bağları
Bağları bahçaları
Binbir çiçek kokuyor
Pınarbaşı bağları
*
Gene geldi mart dokuzu
Gelmiyor Geben’in yazı
Titreşir kavakları
Zannettim çoşkunun sazı
*
Trenin kazanı yok
İçinde yazanı yok
Çok yerler gezdim amma
Göksun’dan güzeli yok
*
Fındığı iç eyledim
Halep’e göç eyledim
Bir gönülün yüzünden
Adımı hiç eyledim
*
Elbistan’da Maraş’ta
Menekşe bitmez taşta
Nasıl sabredem gönül
Yar beni attı başta
*
Şu dağın oylumuna,
Kuş konar yaylımına,
Yar hakkın helâl eyle,
Geldik yol ayrımına
*
Şu dağlar satır dağlar,
Meşesi satır dağlar,
Ağam yola çıkacak,
Menekşe bitir dağlar.
*
Maniyi başdan söyle
Kalemi kaşdan söyle
Garnımın açlığı var
Ekmekden aşdan söyle
*
Kalk güzelim güzelim
Hep beraber gezelim
Aşık isen gel beri
Türkü beyit dizelim
