Yüzyıllardır geleneksel tıpta kendine sağlam bir yer edinen üzerlik otu, günümüzde de doğal tedavi arayışlarının baş tacı olmaya devam ediyor. Latince adı Peganum harmala olan bu bitki, hem şifa kaynağı hem de kültürel sembollerle bezenmiş bir mucize olarak öne çıkıyor. Anadolu’da “nazar otu” ya da “yabani sedef otu” olarak bilinen üzerlik, geçmişten bugüne uzanan serüveniyle tıbbi ve ritüel amaçlarla kullanılmaya devam ediyor. Özellikle Orta Doğu, Orta Asya ve Anadolu coğrafyasında halk hekimliğinin vazgeçilmezleri arasında yer alan bitki, modern araştırmalarla da sağlık üzerindeki olumlu etkilerini kanıtlamaya başladı.
GELENEKTEN BİLİME: ÜZERLİK OTUNUN ÇOK YÖNLÜ KULLANIMI
Üzerlik otunun en bilinen kullanım şekillerinden biri, tohumlarının yakılarak tütsü yapılması. Özellikle nazara karşı koruyucu olduğuna inanılan bu tütsü, aynı zamanda bakteri, mantar ve parazit oluşumuna karşı doğal bir savunma aracı olarak görülüyor. Ancak üzerlik yalnızca tütsüyle sınırlı kalmıyor. Tohum ve köklerinden elde edilen “Türk Kırmızısı” adlı boya, geleneksel halı ve yün boyamada kullanılırken, bitkinin diğer bölümleri de mürekkep ve dövme yapımında değerlendiriliyor. Suyla ekstrakte edildiğinde verdiği floresan sarı renk, endüstriyel alanlarda da kendine yer bulmasını sağlıyor.
ÜZERLİK OTUNUN SAĞLIK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ NELER?
Üzerlik otunun içerdiği güçlü alkaloidler, bu bitkiye sağlık açısından birçok fayda kazandırıyor. Düşük dozlarda kullanıldığında merkezi sinir sistemini uyararak uyku hali oluşturabiliyor. Bu özelliğiyle özellikle sinirsel rahatsızlıklarda tercih ediliyor. Halk arasında ise şeker hastalığından hemoroide, saç dökülmesinden astım ve bronşite kadar pek çok farklı rahatsızlıkta kullanıldığı biliniyor. Tohumlarının buharının solunması bahar alerjilerine karşı rahatlatıcı bir etki sağlarken, çiğ olarak tüketilmesi adet söktürücü ve basur tedavisinde destekleyici olarak değerlendiriliyor. Üzerlik otunun siyah tohumlarının göz yaralarına karşı tütsü şeklinde kullanılması da halk arasında yaygın bir uygulama olarak öne çıkıyor. Antikanser özellikleriyle de dikkat çeken bu bitki, modern tıbbın da ilgi alanına giriyor.
