İran’da 'peşmek' denildiği için zamanla Türkçemize 'pişmaniye' adıyla geçiş yapan ve adının Osmanlıcada yün anlamına gelen ‘peşmin’ kelimesinden türediği söylenmektedir. Yağ, un, şeker ile yapılan ve gücü, kuvveti yerinde kollar isteyen pişmaniyenin yapımına girişenlerin, ağdaya kıvam tutturmakta karşılaştıkları güçlükler üzerine bu işe kalkışmış olmaktan duydukları pişmanlığı ifade ediyor tatlının adı. Başka bir rivayete göre ise; Kocaeli’de nam salmış bir tatlıcı varmış. Yaptığı tatlılar çok meşhurmuş ve bu ustanın tatlılarını yemek için yolcuların dükkanı önünde uzun kuyruklar oluşturup beklemeleri, Baharat ve İpek yollarının geleceğine dair tehlikeye sokmuş. Bizim tatlıcı ustanın güzel mi güzel ancak çok şişman bir sevgilisi varmış ve tatlıcı ustanın şişman sevgilisinden başka gözü hiçbir şey görmüyormuş. O kadar çok seviyormuş ki yeni çıkardığı çok meşhur tatlısının ismini 'Şişmaniyem' koymuş. Sonunda muradına ermiş ve evlenmiş. Ancak evlilikleri sevgilisinin kıskançlıkları yüzünden, cehennem azabına dönmüş. Tatlıcı usta uğruna tatlılar yaptığı sevgilisinden ayrılmak zorunda kalmış. Evlendiğine pişman olan ustamızın tatlısı da, bu olaydan sonra 'Pişmaniye' olarak anılmaya başlamış. Pişmaniyenin yerken dağılması ve dudaklara yapışması üzerine de 'yiyen bir, yemeyen bin pişman' denerek pişmaniye adını aldığı söylenceler arasındadır.
PİŞMANİYENİN MAZİSİ 1600'LÜ YILLARA DAYANIYOR.
Kocaeli'de pişmaniyenin bilinen ilk ustasının Kandıralı Hayri Usta olduğu söylenmektedir. Pazara yönelik üretimi de, yapımını Hacı Agop Dolmacıyan adlı bir Ermeni şekerci başlatmıştır. Evlerde de yapılan bir tatlı olan pişmaniye, zamanla popüler olmuş ve saraylarda yapılmaya başlanmıştır. I. Dünya Savaşı'ndan sonra Hacı Agop Dolmacıyan şekerleme dükkânını kapatıp göç etmiş, pişmaniyenin inceliklerini ondan öğrenmiş olan İzmit Muhasebe Başkatipliğinde görevli İbrahim Ethem Efendi Kapanönü semtinde bir şekerci dükkânı açtı ve şekerleme üretimine devam etti. Dolmacıyan'ın çocuklarına Türkçe ve Fransızca öğreten İbrahim Esem Efendi, Kapanönü'nde imalathanesinde birçok kişiye pişmaniye yapımını öğretti.
2010 YILINDA "İZMİT PİŞMANİYESİ" OLARAK "COĞRAFİ TESCİL BELGESİ" ALDI
Pişmaniye; beyaz şeker, un, tereyağı ve bitkisel margarinden yapılan geleneksel bir Anadolu tatlısıdır. Pişmaniye, Anadolu'nun hemen hemen her yerinde bulunur ancak Kocaeli'de yapıldığı için Kocaeli ile ün kazanmıştır. Kocaeli ilinde bulunan İzmit kentine özgü yiyeceklerden sayılmış 2010 yılında 'İzmit Pişmaniyesi' olarak 'Coğrafi Tescil Belgesi' almıştır.
"DÜNYANIN EN UZUN TATLISI" UNVANINI ALARAK GUİNNESS REKORLAR KİTABI'NA GİRDİ
2009 yılında İzmit'te 'Uluslararası Pişmaniye Festivali' düzenlenmeye başladı. Bu festivalde, Guinness Rekorlar Kitabı'na girmesi için 1040 metre uzunluğunda pişmaniye çekimi yapıldı. İzmit pişmaniye üreticilerinin 1040 metre pişmaniyeyi çekmesi sonucu pişmaniye "Dünyanın En Uzun Tatlısı" unvanını alarak Guinness Rekorlar Kitabına girdi.
