Modernleşmenin ve teknolojinin gelişmesiyle birlikte Kahramanmaraş’ta uzun yıllardır hüküm süren pek çok geleneksel meslek unutulmaya yüz tutuyor. Bu mesleklerden biri de geçmişten günümüze süregelen külekçilik mesleği oluyor. Külekçilik, tarihin tozlu raflarına karışma tehlikesiyle karşı karşıya kalmış durumda. Külekçilik, Kahramanmaraş'ın kültürel mirasının önemli bir parçası olmasına rağmen, modern yaşamın getirdiği değişimle birlikte şu an rağbet görmüyor. Aynı zamanda bu durum, bölge kültürün korunması açısından endişe verici bir tablo oluşturuyor.
KÜLEKÇİLİK NEDİR?
Külekçilik, ahşap işçiliği alanında testerelerle pürüzsüzce kesilen tahtaların boyama ve ısıtma aşamasının ardından ahşabın kırılmadan işlenip saklama kutuları haline getirilmesi olarak adlandırılıyor. Geçmişte buzdolabı niteliğinde kullanılan bu küleklerde; bal, yoğurt, yağ, pekmez ve süt gibi gıda maddeleri saklanıyordu.
KÜLEK NASIL YAPILIR VE NE TÜRDE MALZEME KULLANILIR?
Hububat ve sıvı besinlerin saklandığı bir kap türü olan küleğin orta kısmına kasnak, kenarlarına ise çember adı veriliyor. Kasnak ve çember yapımında söğüt, kavak, çam, çınar veya dut ağacı kullanılıyor. En çok tercih edilen ağaç türü söğüt olarak karşımıza çıkıyor. Kasnak yapımı için ağaçtan 5 mililitre kalınlığında ortalama 25 santimetre eninde 50 santimetre boyunda kereste kesilerek silgi ile silinir ve kurutuluyor. Sonra tekrar ıslatılarak eğilmesi için uygun kıvama gelmesi beklenir ve üzerine ağırlık koyularak eğiliyor. Eğildikten sonra bir kalıpla donmaya bırakılıyor. Donduktan sonra kalıptan çıkarılıp, etrafı çemberleniyor. 15 mililitre kalınlığında hazırlanan daire şeklindeki parçalardan tabanı ve kapağı çivilerle tutturuluyor. Son olarak kulpu teneke pul ve çiviler ile çembere tutturuluyor. Yapımında makas, çırçır makinesi, silgi, küştere, oygu bıçkısı, çekiç, keser, rende, üdürgü (delme aleti), kerpeten, pense, biz, örs gibi araçlar; söğüt, kavak, çam, çınar veya dut ağacı, çivi, teneke pul gibi malzemeler kullanılıyor.
