Geçenlerde İzzettin Çalışlar’ın kitabını okurken Türk Savaş Tarihi için ne denli önemli bir komutan olduğunu algıladım. Kendisine ait; Yapı Kredi Yayınları’ndan yayınlanan 2 adet anı kitabı bulunuyor. İsmet Görgülü ile beraber yazdıkları Atatürk’le İkibuçuk Yıl- Orgeneral Çalışlar’ın anıları
Diğeri ise On Yıllık Savaş Günlüğü kitabı. Bizzat savaşlardaki anılarını kitaplaştırmasıyla oluşmuş bir eser.
Bu arada başlığa Binbaşı yazdım ama İzzettin Çalışlar, sonraki yıllarda Orgeneral rütbesine yükselmiş bir subay. Ancak ününü Çanakkale Savaşı sırasında görev yaptığı 5.Tümen Komutanlığı Kurmay Başkanlığı sırasında bulunan rütbesi Binbaşı’lıkla tanındı. 5.Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal’in çok yakınında bulunan Çalışlar, adeta Çanakkale Kara Savaşları’nı yazdığı anı kitaplarıyla yaşatmış.
İzzettin Paşa, bugün Yunanistan sınırlarında yer alan Yanya’da doğdu. Rüşdiye’yi Yanya’da bitirdikten sonra tıp öğrenimi amacıyla İstanbul’a yol aldı. Ancak, tıbbiye idadisi sınavlarını kaçırdı. Daha sonra harbiye idadisi için sınavlara giren Çalışlar, orta öğrenimini askeri okulda tamamladıktan sonra 1901 yılında Mühendishane-i Berri Humayun’a girip 1903 yılında mezun oldu. Aynı yıl girdiği Harp Akademisi’ni 1906 yılında tamamlayan İzzettin Bey, Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle orduya katıldı. İlk görevi 17. Seyyar Jandarma Alayı 1. Batarya Komutanlığı ve 21. Alay 1. Tabur Komutan Vekilliği olduktan sonra 1909 yılında 31 Mart İsyanı'nı bastırmak üzere oluşturulan Hareket Ordusu'nda 1. Mürettep Tümen Kurmay Başkanlığı'nda bulundu. Daha sonra da sırasıyla 3. Ordu 21. Alay'da, Üsküp'te 5. Kolordu'da Tabur ve Tümen komutanlıklarında bulundu. Balkan Savaşları sırasında Fatih Redif Tümeni ve 14. Nizamiye Tümeni kurmaylıklarını yaparken, 7 Kasım 1913 tarihinde kıdemli yüzbaşılığa terfi etti ve Genelkurmay 3. Şube'de ve Edirne Kalesi Komutanlığı'nda görev aldı. I. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla Yarbay Mustafa Kemal'in 19. Piyade Tümeni Komutanı olarak Çanakkale cephesinde görevlendirilmesiyle, Mustafa Kemal tarafından 19. Piyade Tümeni Kurmay Başkanı olarak yanına çağrıldı. Bu görevi, Mustafa Kemal'in Anafartalar Grubu Komutanı olarak atanmasıyla beraber Anafartalar Grubu Kurmay Başkanı olarak sürdürdü. Yine Mustafa Kemal Paşa'nın 16. Kolordu ve 2. Ordu Komutanı olarak görev yaptığı sırada bu birliklerin kurmay başkanı olarak görev yaptı. Savaşın sonlarına doğru Yarbay rütbesine terfi etti ve Genel Karargah'ta görevlendirildi. Ününü de burada elde ettiği başarılarla kazandı. 1 Temmuz 1920 tarihinde İstanbul'da Harbiye Nazırlığı Personel Dairesi emrinde çalışmayı reddederek Mudanya'ya geçti ve Millî Mücadele'ye katıldı. Ankara Hükümeti tarafından Millî Mücadele'yi yürüten kuvvetlerden 23. Tümen Komutanlığı ve 20. Kolordu Komutan Vekilliği ile görevlendirildi. Çerkez Ethem İsyanı'nın bastırılmasında birinci derece rol oynadı. Bu başarısı sebebiyle TBMM tarafından Miralay rütbesine terfi ettirildi. Birinci ve İkinci İnönü Muharebesi'nde 61. Tümen Komutanı, Kütahya-Eskişehir Muharebeleri ve Sakarya Meydan Muharebesi'de 1. Grup Komutanı olarak görev yaptı. Sakarya Meydan Muharebesi sonrası Türk Ordusu'nda grup komutanlıklarının lağvedilerek kolorduların kurulmasıyla 1. Kolordu Komutanlığı'na atandı. Büyük Taarruz ve Dumlupınar Meydan Muharebesi'nde 1. Kolordu Komutanlığı görevinde, Yunan kuvvetlerinin imha edilmesinde büyük rol oynadı. Başarılarından dolayı 1922 yılında Mirliva rütbesine terfi etti ve Paşa oldu. İzmir'in Kurtuluşu'ndan sonra Başkomutan Mareşal Gazi Mustafa Kemal Paşa tarafından İzmir Askeri Valisi olarak atandı.
1. Dünya Savaşı, Kurtuluş Savaşı ve Balkan Harbi’nde biriktirdiği anıları kitaplaştıran Çalışlar, okuyucularına adeta savaşı yaşatıyor.
