Uzun zamandır aklımda, ilimizdeki astronomik dükkan kiraları ile ilgili bir yazı yazmak vardı. Tekerek Bölgesinde, cafe işletmeciliği yapan bir arkadaşımın fahiş kiralar ile ilgili şikayetlerini işitince, işte tam zamanı diye bilgisayarımın başına geçtim.
Gerçekten Kahramanmaraş’ta dükkan kiraları nereye gidiyor? Kapanan dükkan ve mağazaları görünce bunu daha iyi anlıyorum. Madalyonun bir tarafında da camlarında kiralık afişi ile uzun zamandır müşteri arayan sıra sıra dükkanlar var.Bu dükkan enflasyonu değil de nedir?
Galiba bir yıl önceydi.Trabzon Caddesinde ünlü bir mağaza, iş yerini başka bir caddeye taşımış; uzun süre de dükkan, camında kiralık yazısı ile sahibini bulamamıştı. Yakın bir dostumun bu iş yerine talip olmasıyla da bu pazarlığa şahit olmuştum.Mülkiyet sahibi kira bedeli olarak yıllık 300 bin lira istedi. Dudak uçuklatan bu rakamı duyunca kulaklarıma inanamadım. Arkasından iş yeri sahibi, arkadaşıma ne iş yapacağını sordu. Mobilya mağazası cevabını alınca da samimi bir itirafta bulundu: ’Ben de ticaret yapıyorum. Ne iş yaparsanız yapın bu kira ile ne para kazanılır ne kira verilir. Benim aradığım müşteri; bankalar... ’Doğru söze ne denir?
Mal sahipleri kendince halkı olabilir. Dükkanını, en yüksek kiraya vermek ister ama günümüz piyasa koşullarında da bu çark dönmez. Fahiş fiyata iş yerini kiralayan esnaf, gayrimenkul fiyat balonu altında ezilmeye mahkumdur. İşletmeci burada bir anlamıyla dükkan sahibine çalışır. Ay sonunda da kirayı denkleştirmek için de kapı kapı borç arar...
İlimizin bu kronik yarasına merhem olmak için bir araştırma yaptım. Kentimizin en gözde yeri Trabzon Caddesi... Burada bir yıllık kiralar iş yerinin büyüklüklerine göre 100 bin ile 300 bin lira arasında değişiyor.
Binevler- Tekerek Bölgesinde, ara sokaklarda dükkan kiraları yıllık 30 bin liradan başlıyor. Ana caddelerde rakamlar 70-80 bine çıkıyor. İş yerinin metrekaresi arttıkça 150-250 binlere tırmanıyor
Yeni gelişen Doğukent yolu,Vezirhoca Bulvarında da rakamlar ürkütücü. Henüz çarşı havası ve yaya hareketliliği olmamasına rağmen iş yerinin büyüklüğüne göre rakamlar 25 bin ile 50 bin lira arasında değişiyor.
Fiyat enflasyonu doğal olarak müşterileri de etkiliyor. Sonuçta maliyet etiketlere yansıyor. Kaybeden sadece kiracı olmuyor, tüketici de etkileniyor.
Bir tarafta yüksek kiralar bir tarafta sıra sıra dizilmiş kiralık afişli boş dükkanlar, bir tarafta da esnaf enflasyonu...
İşte esnaf enflasyonu...
Çok kazançlı düşüncesi ile bazı sektörlere aşırı yığılmalar var. Elinde avucunda ne varsa ortaya koyup, ben de yaparım mantığıyla yeni açılan bir iş yeri, diğer esnafa zarar veriyor. Sonunda da arka arkaya kepengi indirmeler... Ve final... Toplumsal çöküş başlıyor; işsizlik, aile sorunları bunu izliyor.
Bu devran böyle gitmez!.. Artık bu olumsuz gidişe dur denmenin zamanının geldiğini düşünüyorum. Belli ve düzenli bir piyasa anlayışına ihtiyaç var. Bunun için de ne gerekiyorsa yapılmalı...
