Zaman, insan zihninin hem en büyük dostu hem de en acımasız düşmanıdır. Acılarımızı hafifletir, ama aynı zamanda tatlı hatıraları bile sislerin ardına saklar. İnsanlık tarih boyunca bu ikilemi aşmanın yollarını aramış, teselliyi bazen bir dostun omzunda, bazen de doğanın şifalı ellerinde bulmaya çalışmıştır. İşte tam da burada, Yunanca bir sözcük devreye giriyor: Nepenthe (νηπενθές).
Nepenthe, kelime anlamıyla "üzüntü kovalayan" demek. Antik Yunan'da acıları ve kederleri unutturduğuna inanılan bir iksir olarak anılmış. Homeros’un destanlarında bile adı geçer; Odisseus’un yolculuklarında, düş kırıklıklarının arasında, belki de bir damla nepenthe her şeyi kolaylaştırabilirdi. Ancak bu büyülü kavram, sadece fiziksel bir ilaca indirgenemez. Çünkü bazen bir dokunuş, bir melodi ya da bir şiir bile bir "nepenthe" olabilir.
Bugünün dünyasında nepenthe kavramı hâlâ yaşamlarımızda. Modern hayatın karmaşası içinde, hepimiz bir "üzüntü kovucu" arıyoruz. Kimi yoga matına sarılıyor, kimi ise doğada kaybolarak dertlerinden uzaklaşıyor. Aslında her birimizin kendi nepenthe’si var, bazen farkında olmadan kullandığımız. Bir kitapta kaybolmak, sevdiğiniz bir şarkıyı tekrar tekrar dinlemek ya da sadece bir dostla sessizce vakit geçirmek… Bunların hepsi hayatın sunduğu küçük, ama etkili nepenthe’ler.
Ancak burada bir parantez açmak gerek: Nepenthe her zaman çözüm değil, bir duraklama noktasıdır. Acıyı unutturur ama onu çözmez. Kimi zaman hatırlamak ve o hatıralarla yüzleşmek, bizi dönüştüren en büyük deneyim olur. Çünkü duygular, ne kadar acı verici olursa olsun, bizi insan yapan şeydir.
Belki de asıl mesele, nepenthe’yi yaşamın tüm dertlerinden kaçış olarak değil, bir nefes alma molası olarak görmekte yatıyor. Hayatın kaçınılmaz iniş çıkışları arasında küçük mutluluklar yaratmak, bizi yeniden yaşama bağlayan bir ip olabilir.
Yunanca’nın bu eski ama anlamlı kelimesi, bize bir şeyi hatırlatıyor: Hayatta acılar, kederler ve sıkıntılar olacak. Ama aynı zamanda, bu yükleri hafifleten, bizi yeniden kendimize getiren yollar da var. Bazen bir dostun gülümsemesi, bazen bir günbatımının huzuru… Ve belki de tüm bu küçük anlar, bizim nepenthe’mizdir.
Peki, sizin nepenthe’niz nedir? 🌿
