Kitâbü'n-Netice İsmâil Hakkı Bursevî'nin tasavvuf klasikleri arasında sayılan eserinin ismi.

İsmâil Hakkı 1653 yılında Bulgaristan'da bulunan Aydos kasabasında dünyaya gelmiş, 1725 yılında Bursa'da vefat etmiştir. Yazarın yüzü aşkın kitabı vardır. Eserlerinde Türkçe Arapça, Farsçayı kullanan müellifin tanınmış en meşhur kitabı "Rûhul beyan fi tefsir-il Kuran" dır. Tefsir, hadis, fıkıh, kelam, tasavvuf, şiir, hutbe-nasihat, tecvid, gramer, tarih, ilmi âdâb konularında yazdığı kitablar bu gün de insanların yararlandığı kitaplardandır.

Türkçeye İlmi Araştırmalar Merkezi Araştırmacısı Ali Namlı ve İmdat Yavaş tarafından çevirilen ve iki cilt olarak piyasaya sunulan Kitâbü'n-Netice vâridât türü bir eserdir. Bursevi, zaman zaman kalbine doğan vâridâtı bu eserde şerhetmiştir. Eserde şerhedilen dörtyüzden fazla vârid çoğunlukla bir âyet-i kerime, bâzen bir beyit, mısrâ, söz ve hattâ bir şekilden oluşmaktadır. Kitapta yazarın zaman hususunda inceliği görülmekte, açıklamaların baş tarafında; pazartesi gecesi, kuşluk vakti, öğleden sonra gibi farklı zaman dilimlerine göndermeler yapılmaktadır. Vâridlerdeki bilinmeyen kelimelerin anlamları verildikten sonra ayetler, hadisler, büyük velilerin söz ve menkibeleri anlatılıyor; yer yer Türkçe ve Arapça atasözleri ile anlam zenginleştiriliyor. Klasik eserlerde sıkça rastlandığı gibi Kitabü'n-Netice'de de açıklamalar yapılırken konudan konuya geçildiği, hatta çok değişik mevzulara varıldığını görmek mümkün. Açıklamaların sonunda genellikle mevzû ile alakalı nasihat ve tavsiyeler yer alıyor. Arapça veciz ve secili duâ ve tenbihlerle izah tamamlanıyor ve başka bir vâride geçiliyor. Kitap Arapça olarak Allah'a şükür ve medih cümleleriyle tamamlanır. Kitapta klasik kültürümüzün bugün kaybolan anlam zenginliğinin işaretlerini bulmamız mümkün.

Kitâb-ün Netice'den

Alem-i kesretten ey sâlik firar eyle yürü

Ferd-i vahid bâr-gâhında karâr eyle yürü

Rûyi vahdet görmek istersen bu kesrette eğer

Saf kıl mir'ât-ı kalbin tâb-dâr eyle yürü

Bağ-ı cânında açılsın dem-be-dem ezhâr-ı Hak

Bu vücûdun Hakkıyâ her dem bahar eyle yürü (s.366 )

Kitâbü'n-Netice, İsmail Hakkı Bursevî,

İnsan Yayınları, 1997, İstanbul.