Bir ağacın tohumunun ekildiği tohum yatağı (toprak) ile hava şartları (iklim) onun geleceğini tayin eder… İnsanın başarısında da aile kalıtsal faktörlerin aktarılması ve eğitici yönüyle böyledir… .
Ailenin çocukların psikolojik durumları üzerine etkisi hemen akla gelse de sosyal ve ekonomik hayatta da izlerini bulmak mümkündür. Psikolog Doğan Cüceloğlu da (1997) “Başarı ihtiyacında ebeveyn etkisinin önemli olduğunu” belirtmektedir.
Ailenin bireyin mutluluğu ve başarısı üzerine etkisi “Hayatta Başarının Anahtarları” kitabımda açıklamaya çalıştığım faktörler arasında yer almaktadır…
Demokrasi/saygı aile de başlar…
Aile toplumun en küçük sosyal birimidir. Sağlam bir toplum yapısı sağlıklı ve güçlü aile yapısına bağlıdır. Sağlıklı ve güçlü ailelerden sağlıklı ve sağlam kişilikli bireyler yetişebilir.
Çocuğun aile içerisinde edindiği statü, kazandığı değer ve geliştirdiği kimlik; onun daha sonra toplum içerisinde kazanacağı kimliğin, statünün ve değerin belirleyicisi olmaktadır. Bu nedenle aile içerisinde onları değersizleştirecek, motivasyonlarını azaltacak söz, tutum ve davranışlardan kaçınılmalıdır...
Aile ortamı çocukların daha sonra kurduğu ilişki şeklini de etkilemektedir. Şöyle ki, ailelerinde yakın bir ilgi ve demokrasi kültürü ile yetiştirilen çocuklar etkin, özgür ve arkadaşlarıyla ilişkilerinde daha başarılı olmaktadır. Buna karşılık daha sert bir denetim altında tutulan ailelerde büyüyen çocuklar ise, karşı çıkma ve saldırganlık gibi yollarla kendini kabul ettirmek istemektedir.
Ailede yaşanan sorunlar çocukların psikolojisini, beden sağlığını ve duygularını olumsuz yönde etkilemektedir…
Tecrübelerimiz, sorunlu ailelerde yetişen çocukların genel anlamda sonraki yaşamlarında da sorun yaşadığı yönündedir…
Okul başarısı…
Ailede yaşananlar çocuğun okul başarısı üzerine etki etmektedir. Ailenin, öğrencinin okul başarısı üzerine etkisinin incelendiği bir araştırmada öğrenciler iki guruba ayrılmıştır. Daha açık olarak (a) Ailevi sorunları olan öğrenciler ile (b) önemli bir ailevi sorunu olmayan ve ailesinden destek gören öğrenciler” akademik başarıları karşılaştırılmıştır.
Araştırmadan şu sonuç elde edilmiştir: “Ailenin çocuğun okul başarısını etkilediği; ailevi sorunları olan öğrencilerin okul başarılarının, ailevi bir sorunu olmayan ve ailesinden destek gören öğrencilerin okul başarılarından daha düşük olduğu tespit edilmiştir. Bu araştırma sonucundan da yararlanarak şunu söylememiz mümkündür: Huzurlu ve destekleyici bir tutum içinde bulunan ailelerden gelen çocukların eğitim hayatında (okul) başarıları daha yüksektir…
Bunlardan daha yüksek akademik başarı beklenebilir…
Hayatta başarı…
Aileden alınan eğitimin bireyin iş ve sonraki hayatındaki mutluluk ve başarıları üzerine etkisi de araştırıcıların ilgi duyduğu bir konu olmuştur. Nitekim, Japon bilim insanlarınca yürütülen bir araştırmada ebeveynin başarılı ve mutlu olma üzerine etkisi incelenmiştir. Bu araştırma sonucu özet olarak şu şekildedir:
Japonya’da sürdürülebilir ekonomik büyüme için temel araştırmalar projesi kapsamında anne ve babaların çocukları büyütürken sergilediği tutum ve davranışların çocukların geleceği üzerine somut etkileri incelenmiştir. Ebeveynler; destekleyici, katı, anlayışlı, serbest, sert ve ortalama şeklinde altı gruba ayrılmıştır. Katılımcıların kariyer, ekonomik durum ve ahlaki tutumları bu gruplarla birlikte değerlendirilmiştir.
Araştırmada elde edilen sonuçlara göre yüksek geliri olan, belli akademik başarı elde etmiş ve “hayatından memnun (mutlu)” olan katılımcıların “destekleyici ebeveynlere” sahip olduğu görülmüştür. Diğer yandan “katı ebeveyn modelinde” ise yüksek gelir ve akademik başarı elde edilse de “stresli ve az mutlu” oldukları belirlenmiştir. Destekleyici ebeveynler çocuklarına gerekli düzeyde ilgi ve şefkat göstermektedir.
Bu araştırma sonuçlarını da dikkate alarak şunları söyleyebiliriz: Aileler çocuklarının okul ve iş hayatında başarılı olması yanında mutlu olması için de plan yapmalıdır.
Başarı ile birlikte mutlu olabilmek tercih edilen bir durumdur.
Sahi siz mutsuz ama başarılı olmayı mı ya da hem başarılı hem de mutlu olmayı mı tercih edersiniz?
