Çocukların dış dünya algısı gelişmeye başladığı andan itibaren taklit yetenekleri de gelişmeye başlar. Bu süreç 3 yaşında başlar ve yetişkinliğe kadar devam eder. İlk eğitimin anne ve babadan alındığı ve taklit olarak ilk rol model kabul edildiği anda çocuklar, anne ve babalarını modellemeye başlar.
Çocuklar anne ve babadan aldıkları/öğrendikleri her şeyi taklit ederek büyürler. 3 yaşından itibaren çevresine karşı daha meraklı olmaya ve her şeyi öğrenmeye çalışırlar. Bu durumda diğer yaş gruplarına göre daha hareketli bir dönemde sayılırlar. Burada ilk eğitim yeri olan ailede, çocuklar yerine anne ve babaların nasıl tavır içinde olacağına bakmamız gerekiyor. Öncelikle ebeveynlerde çocuklarına karşı her ne kadar koruyucu içgüdü bulunsa da yapılan hatalara bir göz atalım:
Çocuğa söylenen genel uyarıcı sözler
- …………Yapma!
- …………Gitme!
- …………Dökme!
- …………Kırma!
- …………Vurma!
- …………Koparma!
Eğer sizler de çocuklarınıza bu söylemleri kullanmış ya da kullanıyorsanız ilk uyarıyı size vermemiz gerekecek. Kullandığınız her cümle –ma ve –me ekleri zihinde olumsuzluk olarak kaydedilir. Siz her ne kadar çocuğunuzun bir konuda yanlışını önlemek adına “yapma” deseniz de çocuğunuzun zihninde “yap” olarak kalacaktır. Bu davranışla beraber ileride aile içi çatışmalar kaçınılmaz olacaktır. Biz bu kelimeleri değiştirerek nasıl kullanılması gerektiğine örnekler verelim:
- ………… Yaparsan düşebilirsin.
- …………Gidersen kaybolursun.
- …………Dökersen evimiz kirlenir.
- …………Kırarsan canın yanabilir.
- ………….Vurarak zarar veriyorsun.
- ………….Koparırsan çiçeğimiz üzülür.
İlk eğitim yerinin aile olduğunu söylemiştik öyle ise çocuklarınızın da ilk öğretmenlerinin “olumlu cümleler” kurması gerekiyor.
Çocukla iletişim sözle başlar hareketle devam eder. Yani sözlü iletişime dikkat edilmesi gerektiği kadar hareketlere de dikkat edilmelidir. Kitap okumayan bir babanın çocuğuna “Kitap oku” demesi, televizyon ve sosyal medya içerisinde kaybolan bir annenin çocuğuna “Ders çalış” demesi tamamen geçersiz bir davranış olacak ve çocukta bu uyarının hiçbir anlamı olmayacaktır. Çocuğunuzun kitap okumasını istiyorsanız önce siz okumalısınız, ders çalışmasını istiyorsanız sizin de onunla meşgul olmanız ve buna önem veriyor olduğunuzu çocuğunuza göstermeniz gerekmektedir.
Topluma faydalı bireylerin temeli ailede başlar. Aile içerisindeki söz ve davranışlar, çocuğunuzun geleceğini şekillendiren en temel eğitim olacaktır. Bu yüzden bilinçli ebeveynler bilinçli çocuklar yetiştirecektir.
Bilinçli Anne ve Baba olabilmenin sırrı tamamen “rol model olmak” konusunda saklıdır. İlk alacağımız karar, çocuğumuza karşı konuşmalarımızda -me'li -ma'lı konuşmaları terk etmek olmalıdır. Bununla ilgili kısa çalışmalar yapmalı ve zamanla alışkanlık hâline getirmelisiniz.
Aile içinde ve çocuk iletişiminde 1. basamağımız olumsuz konuşma eklerini hayatımızdan silmektir. En azından çocuğunuza karşı konuşmalarınızda kullanmamayı alışkanlık edinmelisiniz.
Ailede anne ve babanın rol model olması çocuğunuzun hayatında en önemli temel taşı niteliğindedir. Temeli sağlam nesiller için kendinizi iyi yetiştirmelisiniz.
