İlmihal dilinde kurban ve kurban kesiminin dinî hükmü denilince, aksine bir kayıt bulunmadığı sürece, kurban bayramında kesilen kurban ve bunun hükmü anlaşılır. Kurban kesmenin fıkhî açıdan değerlendirilmesi hususunda fakihler arasında görüş farklılıkları vardır. Dinen aranan şartları taşıyan kimselerin kurban kesmeleri Hanefî mezhebinde ağırlıklı görüşe ve bazı müctehid imamlara göre vâcip, fakihlerin çoğunluğuna göre müekked sünnettir.
Hanefîler, Kur'an'da Hz. Peygamber'e hitaben “Rabbin için namaz kıl, kurban kes” (elKevser 108/2) buyrulmasının ümmeti de kapsadığı ve gereklilik bildirdiği görüşündedir.
Ayrıca Hz. Peygamber'in birçok hadisinde hali vakti yerinde olanların kurban kesmesi emredilmiş veya tavsiye edilmiş, hatta “Kim imkânı olduğu halde kurban kesmezse bizim mescidimize yaklaşmasın” (İbn Mâce, “Edâhî”, 2; Müsned, II, 321), “Ey insanlar, her sene, her ev halkına kurban kesmek vâciptir” (Tirmizî, “Edâhî”, 18; İbn Mâce, “Edâhî”, 2) gibi ifadelerle bu gereklilik önemle vurgulanmıştır.
Birkaç hadis-i şerif meali şöyledir:
- Cimrilerin en kötüsü [vacib olduğu hâlde] kurban kesmeyendir. [S. Ebediyye]
- Hâli vakti yerinde olup da kurban kesmeyen, namaz kıldığımız yere gelmesin! [Hâkim]
- Kurbanın postunun her kılına ve her parçasına bir sevab vardır. [Hakim]
- Kurbanlarınız semiz olsun. Onlar Sıratta bineklerinizdir. [Zâd-ül mukvin]
- Kurbanın derisindeki her tüy sayısınca size sevab vardır. Kanının her damlası kadar mükâfat vardır. O sizin mizanınıza konacaktır. Müjdeler olsun! [İbni Mace]
- Kurbanlarınızı gönül hoşluğuyla kesin! Çünkü hiçbir Müslüman yoktur ki, kurbanını kıbleye döndürüp kessin de, bunun kanı, boynuzu, yünü, her şeyi kıyamette kendi mizanına konan sevabı olmasın! [Deylemi]
- Sevab umarak kurban kesen, Cehennemden korunur. [Taberani]
- Kurban bayramında yapılan amellerden Allahü teâlâ katında kurban kesmekten daha kıymetlisi yoktur. Daha kanı yere düşmeden Allahü teâlâ, onu muhafaza eder. Onunla nefsinizi tezkiye edin, onu seve seve kesin! [Tirmizi]
- Kurbanların en hayırlısı boynuzlu koçtur. [İbni Mace]
- Ya Fatıma, kurbanının yanına git! Kesilirken orada bulun! Kurbanının yere akacak ilk kan damlasıyla, geçmiş günahların affedilir. [İ. Hibban]
- Kesilen kurban, Kıyamette, etiyle, kanıyla 70 kat büyüyerek mizana konur. [İsfehani]
