Ay yüzlü sultan (Mahpeyker)1590 yılında Bosna’da dünyaya geldi. Asıl adı Anastasia… Bosna Beylerbeyi tarafından İstanbul’da bulunan kızlar ağasına gönderildi. Babasının ani ölümünden sonra henüz sancağa bile çıkmadan kendini tahtta bulan Sultan Ahmed’ın, resmini görüp aşık olduğu küçük Rum kızı Anastasia’yı, Safiye Sultan, taht hediyesi olarak Ahmed'e getirir. Kösem olarak Sultan Ahmed tarafından adlandırıldı.
Kuvvetli bir kişiliği olan I. Ahmed, çocuk yaşta tahta geçmesine rağmen babası gibi başkalarının etkisi altında kalmadığını kanıtlamak konusunda çok titizdi. Sultan I. Ahmet, Kanuni Sultan Süleyman'dan sonraki padişahlar içinde devlet işleriyle yoğun şekilde uğraşan ilk padişah olarak kabul edilir. Saltanatında, hanedan veraset sistemini değiştirip kardeş katli yasasını kaldırdı Yerine ailenin aklı başındaki en büyük üyesi padişah olur sistemini getirdi. Bu yeni yasanın, şehzadeler arasındaki rekabetin ve taht kavgalarının, taht için gerçekleştirilen kardeş katillerinin önlenmesi açısından Osmanlı tarihinde çok büyük önemi vardır. Sultan I. Ahmet yakalandığı tifüs hastalığından kurtulamayarak 21 Kasım'ı 22 Kasım'a bağlayan gece 1617 yılında 27 yaşında vefat etti ve Sultanahmet Camii yanındaki türbesine defnedildi. Kösem Sultan, I. Ahmed döneminde siyasi işlere fazla bulaşmamış, ama çoğu zaman da sözünü yerine getirtmiştir. I. Ahmed ölümüyle Kösem Sultan 27 yaşında dul kaldı.
Birinci Ahmed’in vefatında Yeniçeri Ağalarına dayanarak hanedanın en yaşlısının(1.Mustafa) tahta çıkmasını Kösem Sultan sağlamıştır. Böylelikle Genç Osman'ın saltanatını engellemiştir. Genç Osman, Kösem Sultan’dan değil Mâhfîrûze Haseki’den doğmuştur. Ve Genç Osman'ın saltanatında elbette Mâhfîrûze Haseki “Valide Sultan” olacak, Genç Osman'ın ölümüyle evlatları tahta çıkacak, saltanat böylece devam edecekti.1.Mustafa akıl hastası idi, saltanatı 96 gün sürdü. Aynı gün Genç Osman tahta çıktı. Osmanlı padişahlarının büyüklerinden sayılan Genç Osman'ın saltanatı dört sene, dört ay yedi gündür. Tarihimize “Hâile-i Osmaniyye” (Hâile-Fâcia) diye geçen vak'a sonunda 20 Mayıs 1622 Cuma günü Yedikule Zindanında Şehid edilen Genç Osman'ın şehadeti sonunda tahta yine akıl hastası Birinci Mustafa çıkarılmış ve böylece Kösem Sultan'ın planı yeni bir döneme girmiştir. Birinci Mustafa'nın bu ikinci saltanatı bir sene, üç ay yirmi iki gündür. 1623 yılının 10 Eylül Pazar günü Kemankeş Alipaşa’nın gayretiyle ikinci defa tahttan indirilmiş ve Dördüncü Murad'a saltanat yolu açılarak anası Kösem Sultan amacına ulaşmıştır. Dördüncü Murad on bir yaşını bir ay, on beş gün geçe tahta çıktığında Kösem Sultan'ın beklediği gün gelmiş, oğlunun çocukluk ve gençlik çağlarında tam sekiz yıl, sekiz ay devlet idaresini elinde bulundurmuştur. Topal Recep Paşa isyanından sonra kurtulan, Sultan Dördüncü Murad Han’ın ilk işi, annesi ile Ocak zorbalarını tasfiye ederek yönetimi eline almıştır. Dördüncü Murad'ın 28 yaşında vefatından sonra anası Kösem Sultan, Sultan İbrahim’i tahta çıkarmıştır. Sultan İbrahim’in üzerinde etkili olamayınca öz oğlunu cellatlara boğdurtmuştur. Sonra yedi yaşındaki torunu Dördüncü Mehmed ‘i tahta çıkararak devlet yönetiminde söz sahibi olmaya devam etmiştir. Bu devir tarihimize ‘Ağalar Saltanatı’ olarak geçmiştir. Dördüncü Mehmed’i zehirletmek isterken, Dördüncü Mehmed’in annesi Turhan Hatice Sultan'ın adamları tarafından perde ipiyle boğularak öldürülmüştür. Muhteşem serveti hazineye bırakılmıştır.
