Çocuğumun isteklerini yerine getirirken acaba aşırıya mı kaçıyorum, hangi isteklerini yapmalıyım, ona ne zaman ve nasıl “Hayır” demeliyim, istenmeyen davranışları yapmaması için nasıl davranmalıyım? Bunlar birçok anne-babanın kafasını karıştıran, uykularını kaçıran sorulardan sadece birkaçıdır.
Bugünün ebeveynlerinin, çocuklarının gelişim süresinde onlara ne zaman ve nasıl hayır diyebilecekleri konusunda kafaları karışmış durumdadır. Çalışan anne ve babalar, çocuklarıyla zaman geçiremedikleri için, çoğunlukla suçluluk duyuyor ve bu yüzden hayır deme konusunda sıkıntılar yaşıyorlar. Çocuklarına iş ve benzeri nedenlerle kısıtlı zaman ayırmak zorunda kalan ebeveynler, çocuklarını mutlu etmek ve bu suçluluk duygusunu görmezden gelebilmek için, çocuklarına hayır diyememektedirler. Hayır dedikleri zaman çocuklarının üzüldüğünü gören ebeveynler, yaptıklarının yanlış olduğunu düşünüp evet deme eylemine yönelmektedir. Ancak bu durum anne ve babaların tutarsız davranışlar sergilemesine ve istemeden de olsa çocuklarına yanlış örnek olmasına sebep olmaktadır. Çocuklar, aile içinde ve sosyal çevreleriyle olan iletişimlerinde kendilerini doğru ifade edebilmek için, ebeveynlerinden alacakları disipline ihtiyaç duyarlar. Bu süreç onların psikolojik gelişimi için de büyük önem taşır.
Çocukların yetiştirilme disiplinlerinde, anne babaların olmazsa öğretilerinden biri de, çocuklarına “hayır” kavramını doğru anlatabilmektir. Hayır kavramını bilmeyen çocuklar birtakım isteklerinin yerine getirilmesi için çeşitli yaptırımlara başvurabilir, ağlayarak ya da öfke nöbetleri geçirerek ebeveynlerini etkilemeye çalışırlar. Ancak hayır kavramını öğrenen çocuklar ısrarcı davranışlardan kaçınarak, isteklerinin yerine getirilmesi için aileleriyle daha sağlıklı iletişim kurarlar. Çocuklar aile veya kendilerine bakanlardan kuralları, sınırları açık ve net biçimde öğrenmek ister. Bunlar olumlu açıklamalarla ve alternatifler sunularak yapılırsa çok hoşlarına gider. “Duvarı çizme, al kâğıda çiz” gibi... “Hayır”ların bir ceza gibi değil, seçim olarak verilmesini tercih ederler. Bu durum, inatlaşmayı ortadan kaldırır.
Çok fazla kullanılan kelimeler veya ifadeler zamanla etki gücünü kaybetmektedir. Hayır sözcüğü de bunlardan biridir… Gerektiği zamanlarda hayır diyebilmek çocuğun kişiliğinin gelişip şekillenmesine, sorumluluk sahibi olmasına, özgür ve yetenekli bir birey olmasına yardımcı oluyor.
Çocuğun her istediğinin yapılmasıyla kazandığı anlık mutluluklar, ileride mutsuz bir birey olmasına neden olabiliyor. Anne ve babanın getirdiği sınırlar ve bu anlamda hayır denilmesi, çocuğu üzmekten çok ona güven veriyor. Tutarlı bir şekilde, anne babaların çocuklarına gerektiğinde hayır diyebilmeleri çocukta güven duygusu uyandırıyor ve bazı şeylerin gerçekleşemeyeceğini anlamalarını sağlayarak, olgunlaşmalarına destek oluyor.
Çocuğun duygularına hayır demek, çocuğunuzun kötü davranışlarına hayır demekten çok farklıdır. Aşının vücuda bağışıklık kazandırması gibi duyguların ifade edilmesi de insan ruhunu arındırır. Duyguları; bir çocuğun gelişiminin merkezidir…
